Καταστροφή οικημάτων, αναστολή διαβάθμισης - Το βράδυ ενέδρα, το πρωί γήπεδο
08:06 - 01 Απριλίου 2019
Στα βιβλία της ιστορίας του κυπριακού ποδοσφαίρου αναφέρεται ότι πρωταθλητής δεν υπήρξε μόνο τη σεζόν 1958-59, τη μοναδική σεζόν που αναδείχθηκε κυπελλούχος μετά το 1955. Οι ιστορικές περιγραφές την επιρροή του αγώνα της ΕΟΚΑ στον αθλητισμό χρόνια εξαντλούνται σε αναφορές σε «ταραγμένη περίοδο, που δεν άφησε ανεπηρέαστο το ποδόσφαιρο». Τι πραγματικά συνέβη όμως και σε ποιο βαθμό επηρεάστηκε το ποδόσφαιρο;
Αναστολή διαβάθμισης
Ο αγώνας για αυτοδιάθεση που ξεκίνησε την 1η Απριλίου 1955 δεν είχε εξ αρχής αντίκτυπο στο ποδόσφαιρο και την κοινωνία, γενικότερα. Όπως η ζωή συνεχιζόταν κανονικά, έτσι και οι διοργανώσεις της ΚΟΠ ολοκληρώθηκαν απροβλημάτιστα το 1955, την ΑΕΛ να κατακτά το πρωτάθλημα και την ΕΠΑ να κερδίζει στον τελικό Κυπέλλου 2-1 τον Πεζοπορικό – ήταν ο τελευταίος επί αγγλοκρατίας. Κανονικά κύλησε και η σεζόν 1955-56. Η ΑΕΛ ήταν πάλι πρωταθλήτρια, όλες οι ομάδες έδωσαν από 16 αγώνες. Η κατάσταση άρχισε να εκτραχύνεται το καλοκαίρι του ‘56, έτσι ματαιώθηκε το Κύπελλο, που επρόκειτο να ακολουθήσει, ενώ ακυρώθηκε και η Ασπίδα «Πάκκου». Το πρωτάθλημα της περιόδου 1956-57 ξεκίνησε στις 25 Νοεμβρίου με τη συμμετοχή μόνο ομάδων παραλιακών πόλεων. Οι αποικιοκράτες είχαν κλείσει το ΓΣΠ, το οποίο άνοιξε στις αρχές του 1957. Πολλοί αγώνες ματαιώθηκαν λόγω των περιοριστικών μέτρων (γνωστά ως «κέρφιου»), ενώ λόγω της αναστάτωσης στο πρόγραμμα, την ίδια μέρα μπορεί να διεξάγονταν αγώνες τόσο του πρώτου όσο και του δεύτερου γύρου. Προς τα τέλη της σεζόν 1956-57 αποφασίστηκε να μην υπάρξει διαβάθμιση, κάτι που ίσχυσε και τον επόμενο χρόνο.
Ο αγώνας για αυτοδιάθεση που ξεκίνησε την 1η Απριλίου 1955 δεν είχε εξ αρχής αντίκτυπο στο ποδόσφαιρο και την κοινωνία, γενικότερα. Όπως η ζωή συνεχιζόταν κανονικά, έτσι και οι διοργανώσεις της ΚΟΠ ολοκληρώθηκαν απροβλημάτιστα το 1955, την ΑΕΛ να κατακτά το πρωτάθλημα και την ΕΠΑ να κερδίζει στον τελικό Κυπέλλου 2-1 τον Πεζοπορικό – ήταν ο τελευταίος επί αγγλοκρατίας. Κανονικά κύλησε και η σεζόν 1955-56. Η ΑΕΛ ήταν πάλι πρωταθλήτρια, όλες οι ομάδες έδωσαν από 16 αγώνες. Η κατάσταση άρχισε να εκτραχύνεται το καλοκαίρι του ‘56, έτσι ματαιώθηκε το Κύπελλο, που επρόκειτο να ακολουθήσει, ενώ ακυρώθηκε και η Ασπίδα «Πάκκου». Το πρωτάθλημα της περιόδου 1956-57 ξεκίνησε στις 25 Νοεμβρίου με τη συμμετοχή μόνο ομάδων παραλιακών πόλεων. Οι αποικιοκράτες είχαν κλείσει το ΓΣΠ, το οποίο άνοιξε στις αρχές του 1957. Πολλοί αγώνες ματαιώθηκαν λόγω των περιοριστικών μέτρων (γνωστά ως «κέρφιου»), ενώ λόγω της αναστάτωσης στο πρόγραμμα, την ίδια μέρα μπορεί να διεξάγονταν αγώνες τόσο του πρώτου όσο και του δεύτερου γύρου. Προς τα τέλη της σεζόν 1956-57 αποφασίστηκε να μην υπάρξει διαβάθμιση, κάτι που ίσχυσε και τον επόμενο χρόνο.
Το βράδυ ενέδρα, το πρωί γήπεδο
Αίσθηση προκάλεσε το γεγονός πως ο ΑΠΟΕΛ, δευτεραθλητής περιόδου 1955-56, τερμάτισε τελευταίος τον επόμενο χρόνο. Αρκετοί ποδοσφαιριστές του εντάχθηκαν στην ΕΟΚΑ και πέρασαν αρκετό καιρό στα κρατητήρια. Από τους έντεκα βασικούς, οι οκτώ βρέθηκαν στα κρατητήρια, με πιο χαρακτηριστική την περίπτωση του τερματοφύλακα Κόκου Αλωνεύτη (υπεύθυνος της ΕΟΚΑ στον Στρόβολο) που έμεινε πάνω από έναν χρόνο υπό κράτηση. Η περιγραφή του παλαίμαχου ποδοσφαιριστή του ΑΠΟΕΛ κ. Χαράλαμπου Λόττα είναι ενδεικτική: «Ένα βράδυ του ’57 ήμουν σε ενέδρα. Θα περνούσε στρατιωτικό όχημα στις 6:00πμ και περιμέναμε όλο το βράδυ, ξάγρυπνοι, για να ρίξουμε χειροβομβίδα. Το όχημα δεν πέρασε.
Αίσθηση προκάλεσε το γεγονός πως ο ΑΠΟΕΛ, δευτεραθλητής περιόδου 1955-56, τερμάτισε τελευταίος τον επόμενο χρόνο. Αρκετοί ποδοσφαιριστές του εντάχθηκαν στην ΕΟΚΑ και πέρασαν αρκετό καιρό στα κρατητήρια. Από τους έντεκα βασικούς, οι οκτώ βρέθηκαν στα κρατητήρια, με πιο χαρακτηριστική την περίπτωση του τερματοφύλακα Κόκου Αλωνεύτη (υπεύθυνος της ΕΟΚΑ στον Στρόβολο) που έμεινε πάνω από έναν χρόνο υπό κράτηση. Η περιγραφή του παλαίμαχου ποδοσφαιριστή του ΑΠΟΕΛ κ. Χαράλαμπου Λόττα είναι ενδεικτική: «Ένα βράδυ του ’57 ήμουν σε ενέδρα. Θα περνούσε στρατιωτικό όχημα στις 6:00πμ και περιμέναμε όλο το βράδυ, ξάγρυπνοι, για να ρίξουμε χειροβομβίδα. Το όχημα δεν πέρασε.
Στις 10:00πμ ήμουν στο οίκημα του ΑΠΟΕΛ, για να πάμε στο Βαρώσι να παίξουμε με την Ανόρθωση. Φάγαμε τέσσερα γκολ, δεν μπορούσα να πάρω τα πόδια μου. Με ρώτησε ο Ταλιανός αν ήμουν καλά και απάντησα καταφατικά. Τι να έλεγα, ότι ήμουν ενέδρα;». Τότε οι αγωνιστές δεν μιλούσαν σε κανέναν. Ούτε οι συμπαίκτες τους ήξεραν τι συνέβαινε.
Καταστροφή οικημάτων
Το οίκημα του ΑΠΟΕΛ ερευνήθηκε και χάθηκε μέρος του αρχείου του συλλόγου. Το ίδιο και το οίκημα του Τραστ αλλά και του Διγενή στη Μόρφου. Το καλλιμάρμαρο οίκημα της Ανόρθωσης στην Αμμόχωστο, το οποίο οι Άγγλοι έκλεισαν για έναν χρόνο, ανατινάχθηκε στις 8 Ιουλίου 1958, καθώς σε έρευνες εντός του βρέθηκαν όπλα και πυρομαχικά. Αντί να τα απομακρύνουν, οι Άγγλοι θεώρησαν σωστό να τα καταστρέψουν επί τόπου. «Το πνεύμα της Ανορθώσεως δεν πτοάται, δεν καταστρέφεται...», ήταν τα λόγια που απηύθυνε ο πρόεδρος της Ανόρθωσης Αναστάσιος Οικονομίδης, σε συνεδρία του Διοικητικού Συμβουλίου, τέσσερις μέρες μετά. Η συμβολή της Ανόρθωσης στον αγώνα ήταν μεγάλη, αφού ο ποδοσφαιριστής της Αντώνης Παπαδόπουλος βρέθηκε στο ίδιο κρησφύγετο με τον Γρηγόρη Αυξεντίου, που ήταν μέλος του συλλόγου.
Το οίκημα του ΑΠΟΕΛ ερευνήθηκε και χάθηκε μέρος του αρχείου του συλλόγου. Το ίδιο και το οίκημα του Τραστ αλλά και του Διγενή στη Μόρφου. Το καλλιμάρμαρο οίκημα της Ανόρθωσης στην Αμμόχωστο, το οποίο οι Άγγλοι έκλεισαν για έναν χρόνο, ανατινάχθηκε στις 8 Ιουλίου 1958, καθώς σε έρευνες εντός του βρέθηκαν όπλα και πυρομαχικά. Αντί να τα απομακρύνουν, οι Άγγλοι θεώρησαν σωστό να τα καταστρέψουν επί τόπου. «Το πνεύμα της Ανορθώσεως δεν πτοάται, δεν καταστρέφεται...», ήταν τα λόγια που απηύθυνε ο πρόεδρος της Ανόρθωσης Αναστάσιος Οικονομίδης, σε συνεδρία του Διοικητικού Συμβουλίου, τέσσερις μέρες μετά. Η συμβολή της Ανόρθωσης στον αγώνα ήταν μεγάλη, αφού ο ποδοσφαιριστής της Αντώνης Παπαδόπουλος βρέθηκε στο ίδιο κρησφύγετο με τον Γρηγόρη Αυξεντίου, που ήταν μέλος του συλλόγου.
Βαρύ τίμημα πλήρωσε και ο Ολυμπιακός Λευκωσίας, το οίκημα του οποίου καταστράφηκε ολοσχερώς τα ξημερώματα της 8ης Ιουνίου 1958, από πυρκαγιά που έθεσαν οι Τούρκοι, στη διάρκεια δικοινοτικών ταραχών. Η πιο γνωστή θυσία αθλητή είναι αυτή του Μιχαλάκη Καραολή, ο οποίος απαγχονίστηκε στις 10 Μαΐου 1956. Ήταν αθλητής στίβου του ΑΠΟΕΛ.
Κύπελλο Ανεξαρτησίας
Το πρωτάθλημα της περιόδου1957-58, τελευταίο πριν την ανεξαρτησία, ολοκληρώθηκε μετά κόπων και βασάνων και με τις ομάδες να μην δίνουν ίδιο αριθμό αγώνων – η πρωταθλήτρια Ανόρθωση έδωσε ένα παιχνίδι λιγότερο. Για δεύτερη χρονιά δεν ίσχυσε διαβάθμιση, ενώ μερικούς μήνες μετά η ΚΟΠ αποφάσισε την ακύρωση όλων των διοργανώσεων της περιόδου 1958-59. Μετά την υπογραφή των συνθηκών Ζυρίχης – Λονδίνου τον Φεβρουάριο του 1959, αποφασίστηκε η διεξαγωγή του Κυπέλλου το οποίο πήρε το όνομα Κύπελλο Ανεξαρτησίας και διεξήχθη με 18 ομάδες. Νικήτρια ήταν η Ανόρθωση, κραταιά ομάδα της εποχής.
