Οι γερμανικοί κανόνες αθλητισμού δεν μπορούν να εμποδίσουν την πρόσβαση των υπηκόων της ΕΕ

Καθαρά και ξάστερα το Δικαστήριο της Ευρωπαικής Ένωσης έδωσε την απάντηση που έπρεπε,  κι έτσι ο Ιταλός πολίτης, και κάτοικος Γερμανίας από το 2003, κ. Μπίφι  που αγωνίσθηκε για αρκετά χρόνια σε ερασιτεχνικό πρωτάθλημα, μπορεί να συμμετέχει ως ομότιμος όπως και άπαντες οι πολίτες της ΕΕ πέραν των επαγγελματικών πρωταθλημάτων και σε ερασιτεχνικά.  

Το επίμαχο θέμα κράτησε για αρκετό καιρό, ωστόσο δόθηκε η ακριβής απάντηση κι έβαλε τα πράγματα στην θέση τους.

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (CJEU)  έχει κρίνει ότι οι εθνικοί κανόνες αθλητισμού στη Γερμανία δεν μπορούν να υπαγορεύσουν ότι μόνο Γερμανοί υπήκοοι μπορούν να αγωνιστούν σε ερασιτεχνικές ομάδες .  Οποιοσδήποτε πολίτης της ΕΕ πρέπει, κατ 'αρχήν, να έχει τη δυνατότητα να συμμετέχει σε διαγωνισμούς και να ανταγωνίζεται για εθνικούς πρωταθλητές (TopFit eV & Biffi v DLV).

Η απόφαση επιβεβαιώνει για πρώτη φορά ότι η νομοθεσία της ΕΕ ισχύει,  όχι μόνο για αθλητικές δραστηριότητες με οικονομικό αντίκτυπο αλλά και για ερασιτεχνικό αθλητισμό. Στη συνέχεια, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι το δίκαιο της Ε. Ε απαγορεύει κανόνες που εισάγουν διακρίσεις εις βάρος υπηκόων άλλων κρατών μελών, εκτός αν δικαιολογούνται από αντικειμενικούς λόγους που είναι ανάλογοι προς θεμιτό σκοπό.
Αφέθηκε στο εθνικό δικαστήριο της Γερμανίας να αξιολογήσει αν στη συγκεκριμένη περίπτωση τα μέτρα ήταν αναλογικά. Ωστόσο, είναι σαφές ότι το ΣΕΕ ήταν σκεπτικό σχετικά με τη δυνατότητα να δικαιολογηθεί η πλήρης απαγόρευση άλλων ευρωπαίων πολιτών από ερασιτεχνικούς αγώνες. Δεδομένων παρόμοιων κανόνων σε πολλά κράτη μέλη της ΕΕ, η απόφαση Biffi ενδέχεται να προκαλέσει περαιτέρω διαφορές.

Ιστορικό
Ο κ. Biffi (Μπίφι) , Ιταλός πολίτης και κάτοικος Γερμανίας από το 2003, αγωνίστηκε για αρκετά χρόνια στο ερασιτεχνικό πρωτάθλημα της χώρας και μάλιστα , στην ανώτερη κατηγορία αθλητών ηλικίας 35 ετών και άνω.

Προηγουμένως, οι κανόνες της Γερμανικής Ομοσπονδίας Αθλητισμού (DLV) επέτρεψαν στους πολίτες της ΕΕ να συμμετέχουν σε γερμανικά πρωταθλήματα ερασιτεχνικών αγώνων αν είχαν δικαίωμα συμμετοχής σε γερμανικό σωματείο αθλητισμού.

Ωστόσο, η διάταξη αυτή,  καταργήθηκε τον Ιούνιο του 2016 από το DLV. Η αλλαγή αυτή σήμαινε ότι μόνο οι Γερμανοί υπήκοοι θα μπορούσαν να αγωνιστούν για τον εθνικό τίτλο, ενώ άλλοι υπήκοοι της ΕΕ θα μπορούσαν να συμμετέχουν μόνο εκτός ταξινόμησης και με τη ρητή άδεια των διοργανωτών.
Το περιφερειακό δικαστήριο του Ντάρμσταντ , όπου πρωτοεμφανίστηκε η υπόθεση, δεν ήταν σίγουρο εάν η εν λόγω απαίτηση ιθαγένειας ήταν νόμιμη,  σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ. Αυτό οδήγησε στην υποβολή προδικαστικής απόφασης στο Δικαστήριο της Ευρωπαικής Ένωσης.
Το DLV ισχυρίστηκε ότι οι κανόνες του δεν αντιβαίνουν στο δίκαιο της ΕΕ, διότι η εν λόγω αθλητική πρακτική δεν αποτελεί οικονομική δραστηριότητα και συνεπώς δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου.

Η κρίση
Το ΔΕΕ (CJEU)  έκρινε ότι οι κανόνες εθνικής αθλητικής οργάνωσης που διέπουν την πρόσβαση των πολιτών της ΕΕ σε αθλητικούς αγώνες υπόκεινται στο δίκαιο της ΕΕ και ειδικότερα στο δικαίωμα στην ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών της ΕΕ.

Το ΔΕΚ τόνισε ότι το δικαίωμα στην ελεύθερη κυκλοφορία προωθεί τη σταδιακή ένταξη των πολιτών της ΕΕ στην κοινωνία του κράτους μέλους υποδοχής. Δεδομένου ότι η άσκηση ενός ερασιτεχνικού αθλητισμού ή και ερασιτέχνη αθλητή  και η συμμετοχή σε διαγωνισμούς διευκολύνει ακριβώς αυτό το είδος ένταξης. Το Συμβούλιο της Ευρώπης  το ΣΕΕ προσέφερε σημαντική κοινωνική σημασία στον αθλητισμό. Το ΔΕΕ επιβεβαίωσε επίσης την προηγούμενη νομολογία του,  σύμφωνα με την οποία το γεγονός ότι ένας κανόνας εφαρμόζεται αποκλειστικά στον αθλητισμό δεν σημαίνει ότι αποκλείεται αυτομάτως από το πεδίο εφαρμογής της Συνθήκης.

Στο πλαίσιο αυτό, το ΔΕΕ διαπίστωσε ότι η αλλαγή του κανόνα συνιστά περιορισμό της ελεύθερης κυκλοφορίας των πολιτών της ΕΕ. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι επιπτώσεις της αλλαγής σήμαιναν δυνητικά λιγότερη υποστήριξη και επενδύσεις για τους υπηκόους άλλων κρατών μελών από τους αθλητικούς συλλόγους τους, καθιστώντας τον αθλητισμό λιγότερο ελκυστικό για τους πολίτες της ΕΕ και με τον τρόπο αυτό μειώνοντας τις πιθανότητες ένταξής τους στην κοινωνία του κράτους μέλους υποδοχής.

Το DLV ισχυρίστηκε ότι ο περιορισμός ήταν δικαιολογημένος, καθώς το κοινό αναμένει ότι ο εθνικός πρωταθλητής μιας χώρας θα έχει την εθνικότητα της χώρας αυτής. Το ΣΕΕ απέρριψε αυτό το επιχείρημα, επισημαίνοντας ότι, σύμφωνα με το ισχύον νομικό πλαίσιο, οι πολίτες της ΕΕ μπορούσαν σε κάθε περίπτωση να ανταγωνίζονται για τη Γερμανία σε ευρωπαϊκά πρωταθλήματα. Το ΔΕΚ απέρριψε επίσης τα άλλα επιχειρήματα που προέβαλε η DLV και έκρινε ότι δεν φαίνεται να βασίζονται σε αντικειμενικούς λόγους. Το ΔΕΚ απηύθυνε στο αιτούν δικαστήριο τη δυνατότητα να ελέγξει αν υπάρχουν άλλοι λόγοι για τους κανόνες που προβλέπουν τη μερική μη αποδοχή αλλοδαπών στα εθνικά πρωταθλήματα.

Η ΕΕ διαφύλαξε τα "ειδικά"χαρακτηριστικά του αθλητισμού
Ο αθλητισμός εξυπηρετεί τα γενικά συμφέροντα της ΕΕ. Αυτά περιλαμβάνουν την υγεία, την εκπαίδευση, την ενεργό συμμετοχή των πολιτών, την κοινωνική ένταξη, την ένταξη, την καταπολέμηση του ρατσισμού και την καταπολέμηση της βίας, για να αναφέρουμε μερικά. Για το λόγο αυτό, η ΕΕ δεσμεύτηκε επανειλημμένα να διαφυλάξει τα «ειδικά» χαρακτηριστικά του αθλητισμού, τα οποία το ξεχώρισαν από άλλες οικονομικές ή κοινωνικές δραστηριότητες »και να τις λάβει υπόψη στις ενέργειές του βάσει των διαφόρων διατάξεων της Συνθήκης.

Ενώ η εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου δεν πρέπει να θέτει σε κίνδυνο τους κοινωνικούς και πολιτισμικούς σκοπούς του αθλητισμού, ο αθλητισμός δεν απαλλάχθηκε ποτέ  από την εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ (συμπεριλαμβανομένου του δικαίου του ανταγωνισμού) "στο βαθμό που αποτελεί οικονομική δραστηριότητα". οι κανόνες σχετικά με τη μεταβίβαση αθλητών και την αδειοδότηση των αθλητικών παραγόντων εξετάστηκαν λεπτομερώς βάσει της νομοθεσίας της ΕΕ, ενώ "εκτός αθλητικών κανόνων", όπως οι κανόνες για την καταπολέμηση του ντόπινγκ και οι κανόνες για τις μεταβατικές περιόδους.

Η απόφαση του Biffi (Μπίφι) εφαρμόζει για πρώτη φορά το κοινοτικό δίκαιο στην έννοια του "εθνικού πρωταθλητή" σε ερασιτεχνικό περιβάλλον. Σε μια ρήξη με την προηγούμενη νομολογία του, το Δικαστήριο δεν δικαιολογεί την εξαιρετική εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ επικαλούμενη τον οικονομικό χαρακτήρα της δραστηριότητας ή ότι οι κανόνες που δεν είναι "αμιγώς αθλητικοί ".

Σύμφωνα με το Δικαστήριο, η διασφάλιση της «ιδιαιτερότητας του αθλητισμού» ως μέσου ενσωμάτωσης των αλλοδαπών που καθιστά εφαρμοστέους τους κανόνες της ΕΕ για την ελεύθερη κυκλοφορία, Η απόφαση αναφέρεται στον αθλητισμό ως τρόπο "να δημιουργήσουν δεσμούς με την κοινωνία" για την επανεγκατάσταση ενός ατόμου σε ένα διαφορετικό κράτος μέλος. Αυτό υποδηλώνει ότι το ΔΕΕ μπορεί να είναι διατεθειμένο να αποδεχθεί τον καθορισμό της συμμετοχής σε ερασιτεχνικά πρωταθλήματα σχετικά με την απαίτηση διαμονής.

Τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά των σπορ  και του αθλητισμού έχουν αναγνωριστεί από καιρό και σε πολλές χώρες δικαιοδοσίας έχει εφαρμοστεί το δίκαιο του ανταγωνισμού με αυτό το πνεύμα, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας.

Η Ιαπωνική Επιτροπή για το Δίκαιο Εμπόριο (JFTC) επιδιώκει τώρα να επεκτείνει την εποπτεία της και να συμπεριλάβει τους αθλητικούς φορείς.

Στις αρχές Ιουνίου του τρέχοντος έτους, το JFTC  επιβεβαίωσε για πρώτη φορά ρητά,  ότι ο αθλητικός τομέας υπόκειται στον αντιμονοπωλιακό νόμο και ενθάρρυνε τις ιαπωνικές αθλητικές οργανώσεις να μην περιορίζουν αδικαιολόγητα τις συμφωνίες μετακίνησης  αθλητών. Παρότι παραδέχτηκε ότι ορισμένοι περιορισμοί θα μπορούσαν να δικαιολογηθούν για την ανάκτηση του επενδυτικού κόστους ή / και τη διατήρηση της ισορροπίας στις ομάδες, η JFTC (Επιτροπή για το Δίκαιο Εμπόριο)  τόνισε ότι αυτές πρέπει να είναι ανάλογες προς τους στόχους της. Για παράδειγμα, η καταβολή των τελών μεταφοράς ενδέχεται να είναι λιγότερο περιοριστική από την απαγόρευση των μεταφορών συνολικά.

Αυτή η δοκιμασία αναλογικότητας πρέπει να διεξάγεται κατά περίπτωση, καθώς η ετερογένεια του πεδίου εμποδίζει αναμφισβήτητα μια λύση ενός μεγέθους. Απομένει να διαπιστωθεί κατά πόσον η δοκιμασία αναλογικότητας κατά περίπτωση επιτρέπει την απαιτούμενη ασφάλεια δικαίου ώστε να μπορούν οι φορείς να συμμορφώνονται με το ισχύον πλαίσιο.
 

Μάνος Σταραμόπουλος 
Δημοσιογράφος – Αναλυτής διεθνούς ποδοσφαίρου και υποθέσεων
Μέλος επιτροπής ποδοσφαίρου AIPS και Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Στατιστικής IFFHS
Ανταποκριτής: France Football, A Bola, Discoveryfootball. com , Mundo Deportivo