Όταν η μπάλα σταμάτησε τον πόλεμο τα Χριστούγεννα
09:00 - 25 Δεκεμβρίου 2016
Το ποδόσφαιρο θα είναι πάντα ο βασιλιάς των σπορ και θα μαγνητίζει τα βλέμματα όσο τίποτα άλλο στον κόσμο, γιατί μια μπάλα ποδοσφαίρου στα πόδια ενός παιδιού, ενός έφηβου ή ενός ενήλικα, φτάνει για να τον κάνει να νιώσει χαρά. Εκατομμύρια άνθρωποι θα βρουν κάτω από το Χριστουγεννιάτικο τους δέντρο τη στρογγυλή θέα. Για πάρτι της διακόπηκε μέχρι και ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Η ιστορική ανακωχή των Χριστουγέννων του 1914 από τους Γερμανούς, του Γάλλους και του Βρετανούς γιορτάστηκε με ποδόσφαιρο. Η παύση των πυρών εξαπλώθηκε στο μεγαλύτερο μήκος της βρετανικής γραμμής και κηρύχθηκε ανεπίσημα 48ωρη ανακωχή. Η «Ανακωχή των Χριστουγέννων».
Το ιστορικό
Τον Αύγουστο του 1914 η Αγγλία μπήκε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με σκοπό να σταματήσει την προέλαση της Γερμανίας προς τη Γαλλία. Ένα εκατομμύριο Βρετανοί είχαν στρατολογηθεί, εκ των οποίων 2000 ήταν ποδοσφαιριστές. Πολλοί είχαν πάρει και μπάλες μαζί τους...
Τον Δεκέμβριο, Βρετανοί και Γερμανοί στρατιώτες έστησαν χαρακώματα σε μία έκταση 400 μιλιών από τη Βόρεια θάλασσα μέχρι τα σύνορα της Γαλλίας με την Ελβετία. Οι καιρικές συνθήκες είχαν χειροτερέψει και καθώς πλησίαζαν τα Χριστούγεννα και το πεδίο μάχης είχε καλυφθεί από χιόνι, αναπτύχθηκε ένα απίστευτο κλίμα εγκαρδιότητας. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες, σε ορισμένα σημεία της γραμμής η ανταλλαγή πυρών σταματούσε την ώρα του... τσαγιού, ενώ αντάλλασσαν και εφημερίδες μέσα σε τενεκεδένια κουτιά που έριχναν η μία πλευρά στην άλλη!
«Τις πρώτες πρωινές ώρες βρισκόμουν στο χαράκωμα. Ήταν νύχτα όταν ξαφνικά οι Γερμανοί στρατιώτες άρχισαν να τοποθετούν στολισμένα χριστουγεννιάτικα δέντρα και ένας εξ αυτών να τραγουδά την Άγια Νύχτα. Βγήκαν αυθόρμητα από το ανάχωμα και άρχισαν να περπατούν. Αρχίσαμε να τραγουδάμε τα κάλαντα και μία μεγάλη μάζα από εμάς βγήκε να τους συναντήσει στη νεκρή ζώνη», έγραψε υποδεκανέας του Βρετανικού στρατού στις 24 Δεκεμβρίου 1914 στο ημερολόγιό του.
Η συνεννόηση μεταξύ των δύο πλευρών διευκολύνθηκε από το γεγονός ότι αρκετοί Γερμανοί είχαν εργαστεί προπολεμικά στη Βρετανία. Όταν ο υποδεκανέας επέστρεψε στο χαράκωμα κρατούσε ένα τσιγάρο και μία πρόσκληση προς τον λοχαγό του Ρόμπερτ Χάμιλτον, για να συναντήσει τον Γερμανό ομόλογο του τα ξημερώματα ανήμερα των Χριστουγέννων.
Το πρωί των Χριστουγέννων, Άγγλοι και Γερμανοί έθαψαν τους νεκρούς τους. Η μαρτυρία ενός Άγγλου αναφέρει: «Οι Γερμανοί μας φώναξαν να παίξουμε ποδόσφαιρο. Εμείς φέραμε μπάλα από τα χαρακώματα και σύντομα ένας αγώνας ποδοσφαίρου στη νεκρή ζώνη είχε ξεκινήσει. Ήταν ένα υπέροχο και συνάμα παράξενο γεγονός. Από ορκισμένοι εχθροί, φίλοι για λίγη ώρα. Δεν υπήρχε ούτε ένα ίχνος εχθρότητας ανάμεσα μας. Παίξαμε ποδόσφαιρο μέχρι τελικής πτώσεως. Το παιχνίδι διήρκεσε μία ώρα και οι Γερμανοί νίκησαν 3-2».
Αδιάψευστες μαρτυρίες
Η φήμη για τη διεξαγωγή του αγώνα διαδόθηκε την ίδια μέρα σε όλο το Δυτικό Μέτωπο. Αγώνες στο χιόνι πραγματοποιήθηκαν και σε άλλα σημεία του μετώπου, χωρίς συγκεκριμένο αριθμό συμμετεχόντων, χωρίς τελικό αποτέλεσμα, με μπάλες από άχυρα δεμένα με σπάγκο ή με άδεια κονσερβοκούτια αντί για μπάλα.
«Παίξαμε ποδόσφαιρο, αν μπορείς να το πεις έτσι. Κάποιος το πρότεινε και το παιχνίδι ξεκίνησε. Δεν ήταν αγώνας όπως τον ξέρουμε, περισσότερο έμοιαζε με κλωτσοπατινάδα και ήταν ελεύθερο για όλους. Μπορεί να ήταν και πενήντα από κάθε πλευρά. Έπαιξα γιατί μου αρέσει το ποδόσφαιρο. Δεν ξέρω πόσο κράτησε ίσως μία ώρα και κανείς δεν κρατούσε σκορ.
Οι στρατηγοί αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν σε μια τόσο εκτεταμένη κίνηση αναπάντεχης ανακωχής και από τις δύο πλευρές. Οι πολύ υψηλά ιστάμενοι, που θέλησαν να επιβάλουν την τάξη, δεν τα κατάφεραν. Στις επίσημες αναφορές τους προτίμησαν να αποκρύψουν το γεγονός και να κάνουν ότι δεν συνέβη. Ωστόσο, οι σχετικές φωτογραφίες και οι προσωπικές επιστολές των στρατιωτών στους δικούς τους αποτελούν αδιάψευστα ντοκουμέντα. Εκείνη την εποχή καμία εφημερίδα δεν τόλμησε να τις δημοσιεύσει, εκτός από την «Daily Mirror», για να μην αποτελέσει παράδειγμα για επόμενες φορές. Μόνο ένας Άγγλος ταγματάρχης παρέμεινε ψυχρός απέναντι στο γεγονός και ένας πολύ φιλόδοξος Γερμανός δεκανέας εξέφρασε την αντίθετη άποψη. Ο τελευταίος, μάλιστα, είπε ότι θα έπρεπε να απαγορεύονται τέτοιες συνεννοήσεις. Ο λόγος για τον Αδόλφος Χίτλερ... Τότε ακόμη δεν είχε το χαρακτηριστικό κολοβό μουστάκι που έγινε το σήμα κατατεθέν του στην παγκόσμια ιστορία.
Την ημέρα της ανακωχής περίπου ένα εκατομμύριο στρατιώτες απείχαν του πολέμου. Ακόμη και όταν συμφωνήθηκε η λήξη της, οι στρατιώτες που είχαν προηγουμένως γνωριστεί και ανταλλάξει δώρα δεν μπορούσαν να στοχεύσουν τους συνανθρώπους τους και τους νέους φίλους που είχαν αποκτήσει. Το παιχνίδι τελείωσε όταν ο ταγματάρχης βγήκε από το ανάχωμα φωνάζοντας: «Σκοτώστε τους Ούννους, μην κάνετε φιλίες με αυτούς», διηγείτο πολλά χρόνια μετά ο Ουαλός Μπέρτι Φελστάντ, που πέθανε σε ηλικία 106 ετών το 2001 και ήταν ένας από τους επιζήσαντες του πολέμου.
Τα Χριστούγεννα του 1915 η ανακωχή έλαβε μικρότερη έκταση, ενώ το 1916, εξαιτίας του χημικού πολέμου και των φρικαλεοτήτων που είχαν μεσολαβήσει και από τις δύο πλευρές, ήδη οι μαχόμενοι εκατέρωθεν θεωρούσαν τους αντιπάλους τους υπανθρώπους, οπότε δεν έγινε καν απόπειρα. Η μέρα αυτή του 1914 υπήρξε η πιο αυθόρμητη έκφραση μιας φωτεινής στιγμής μέσα στο σκοτάδι του πολέμου, με ηλιαχτίδα φωτός μια μπάλα ποδοσφαίρου.
