ΡΕΠΟΡΤΕΡ-Series: Η ιστορία των Euros (Ιταλία 1968)
14:25 - 28 Μαρτίου 2016
Στις 10 Ιουνίου, στο Παρίσι, ανοίγει αυλαία (με την αναμέτρηση Γαλλία-Ρουμανία) η τελική φάση του 15ου Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος. Στο τρίτο μέρος της ιστορικής αναδρομής του στις περασμένες διοργανώσεις ο «Ρεπόρτερ» παρουσιάζει το Euro του 1968 στην Ιταλία.
Όλοι πλην Ισλανδίας
Μετά τη -σχεδόν πανταχόθεν χαρακτηρισθείσα ως επιτυχημένη- διοργάνωση του 1964 η UEFA αποφάσισε να θέσει υπό τη σκέπη της το Κύπελλο Εθνών Ευρώπης (άλλως, Κύπελλο Ανρί Ντελονέ) και να το μετονομάσει σε Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα. Από τις 33 χώρες-μέλη συμμετοχή δήλωσαν οι 32, μεταξύ αυτών -για πρώτη φορά- η Δυτική Γερμανία και η Σκοτία. Μοναδική απούσα ήταν η Ισλανδία, ενώ αργότερα απέσυρε τη συμμετοχή της για οικονομικούς λόγους η Μάλτα.
ΟΙ ΧΩΡΕΣ ΠΟΥ ΕΛΑΒΑΝ ΜΕΡΟΣ
1. Ιταλία
2. Γιουγκοσλαβία
3. Αγγλία
4. ΕΣΣΔ
-------------------------
5. Αλβανία
6. Αν. Γερμανία
7. Αυστρία
8. Βέλγιο
9. Β. Ιρλανδία
10. Βουλγαρία
11. Γαλλία
12. Δανία
13. Δ. Γερμανία
14. Ελβετία
15. Ελλάδα
16. Ιρλανδία
17. Ισπανία
18. Κύπρος
19. Λουξεμβούργο
20. Μάλτα
21. Νορβηγία
22. Ολλανδία
23. Ουαλία
24. Ουγγαρία
25. Πολωνία
26. Πορτογαλία
27. Ρουμανία
28. Σκοτία
29. Σουηδία
30. Τσεχοσλοβακία
31. Τουρκία
32. Φινλανδία
Η σχεδόν καθολική συμμετοχή δεν έλυσε άλλα προβλήματα, όπως π.χ. η τελική φάση με μόλις τέσσερις ομάδες, την οποία πολλοί ήθελαν να καταργήσουν, ώστε μόνον ο τελικός να διεξάγεται σε ουδέτερη χώρα. Επιπροσθέτως η διατήρηση του μοντέλου των δύο προηγούμενων διοργανώσεων άφησε εκ νέου αναπάντητο μέχρι την τελευταία στιγμή το πού θα φιλοξενηθεί η διοργάνωση. Μόλις στις 16 Ιανουαρίου 1968, στο πλαίσιο της κλήρωσης της προημιτελικής φάσης, η Εκτελεστική Επιτροπή της UEFA ασχολήθηκε για πρώτη φορά με αυτό το ζήτημα και αποφάσισε ομόφωνα υπέρ της Ιταλίας, υπό την προϋπόθεση ότι η «σκουάντρα ατζούρα» θα προκρινόταν στην τελική τετράδα.
Άλλο πρόβλημα ήταν η τοποθέτηση του τουρνουά στο ευρωπαϊκό καλεντάρι, το οποίο σύμφωνα με πλείστους ήταν ήδη υπερβολικά γεμάτο. Ο πρόεδρος της UEFA, Γκούσταβ Βίντερκερ, πρότεινε οι οκτώ ομάδες που θα τερμάτιζαν πρώτες στους προκριματικούς ομίλους για το Euro να έπαιρναν απ’ ευθείας και το εισιτήριο για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1970, ώστε να γλιτώσουν την πρόσθετη συμμετοχή στα προκριματικά του Μουντιάλ. Η εισήγηση απορρίφθηκε από τη συντριπτική πλειοψηφία των χωρών-μελών της UEFA.
Προκριματικά σε ομίλους
Για πρώτη φορά αντί για διπλά νοκ άουτ η προκριματική φάση διεξήχθη σε ομίλους. Οι ομάδες χωρίστηκαν με βάση τη δυναμική τους και τοποθετήθηκαν εν όψει κλήρωσης σε τρεις γυάλες: η πρώτη περιείχε επτά από τις εννέα ομάδες που είχαν προκριθεί στο Μουντιάλ του 1966 (Ισπανία, Πορτογαλία, ΕΣΣΔ, Δ. Γερμανία, Ουγγαρία, Ελβετία, Γαλλία), η δεύτερη τις άλλες δύο (Βουλγαρία, Ιταλία) και πέντε αξιολογηθέντα ως ισχυρά ποδοσφαιρικά έθνη (Αν. Γερμανία, Τσεχοσλοβακία, Αυστρία, Γιουγκοσλαβία, Βέλγιο), ενώ η τρίτη γυάλα περιείχε τις υπόλοιπες χώρες.
Κατόπιν σχετικής επιθυμίας τους οι βρετανικές χώρες τοποθετήθηκαν στον ίδιο όμιλο, προκειμένου μέσω αυτού να αναδειχθεί και ο νικητής του βρετανικού πρωταθλήματος, ωστόσο η UEFA ξεκαθάρισε πως επρόκειτο για την πρώτη και τελευταία φορά που επέτρεπε την εν λόγω διευθέτηση.
Στη φάση των ομίλων οι μεγαλύτερες εκπλήξεις ήταν ο αποκλεισμός της Πορτογαλίας και της Δ. Γερμανίας, ενώ στα προημιτελικά τέθηκε εκτός διοργάνωσης η πρωταθλήτρια Ευρώπης Ισπανία, η οποία γνώρισε δύο ήττες από την παγκόσμια πρωταθλήτρια Αγγλία.
ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΙ
1ος όμιλος
Βαθμολογία
1. Ισπανία 8β., 2. Τσεχοσλοβακία 7β., 3. Ιρλανδία 5β., 4. Τουρκία 4β.
Αγώνες
Ιρλανδία 0-0 / 0-2 Ισπανία
Ιρλανδία 2-1 / 1-2 Τουρκία
Τουρκία 0-0 / 0-2 Ισπανία
Ιρλανδία 0-2 / 2-1 Τσεχοσλοβακία
Τσεχοσλοβακία 3-0/ 0-0 Τουρκία
Τσεχοσλοβακία 1-0 / 1-2 Ισπανία
2ος όμιλος
Βαθμολογία
1. Βουλγαρία 10β., 2. Πορτογαλία 6β., 3. Σουηδία 5β., 4. Νορβηγία 3β.
Αγώνες
Βουλγαρία 4-2 / 0-0 Νορβηγία
Πορτογαλία 1-2 / 1-1 Σουηδία
Νορβηγία 1-2 / 1-2 Πορτογαλία
Σουηδία 0-2 / 0-3 Βουλγαρία
Νορβηγία 3-1 / 2-5 Σουηδία
Βουλγαρία 1-0 / 0-0 Πορτογαλία
3ος όμιλος
Βαθμολογία
1. ΕΣΣΔ 10β., 2. Ελλάδα 5β., 3. Αυστρία 5β., 4. Φινλανδία 2β.
Αγώνες
Φινλανδία 0-0 / 1-2 Αυστρία
Ελλάδα 2-1 / 1-1 Φινλανδία
ΕΣΣΔ 4-3 / 0-1 Αυστρία
ΕΣΣΔ 4-0 / 0-1 Ελλάδα
ΕΣΣΔ 2-0 / 5-2 Φινλανδία
Ελλάδα 4-1 / 1-1 Αυστρία
4ος όμιλος
Βαθμολογία
1. Γιουγκοσλαβία 6β., 2. Γερμανία 5β., 3. Αλβανία 3β.
Αγώνες
Δ. Γερμανία 6-0 / 0-0 Αλβανία
Γιουγκοσλαβία 1-0 / 1-3 Δ. Γερμανία
Αλβανία 0-2 / 0-4 Γιουγκοσλαβία
Η Μάλτα απέσυρε για οικονομικούς λόγους τη συμμετοχή της.
5ος όμιλος
Βαθμολογία
1. Ουγγαρία 9β., 2. Αν. Γερμανία 7β., 3. Ολλανδία 5β., 4. Δανία 3β.
Αγώνες
Ολλανδία 2-2 / 1-2 Ουγγαρία
Ουγγαρία 6-0 / 2-0 Δανία
Ολλανδία 2-0 / 2-3 Δανία
Αν. Γερμανία 4-3 / 0-1 Ολλανδία
Δανία 1-1 / 2-3 Αν. Γερμανία
Ουγγαρία 3-1 / 0-1 Αν. Γερμανία
6ος όμιλος
Βαθμολογία
1. Ιταλία 11β., 2. Ρουμανία 6β., 3. Ελβετία 5β., 4. Κύπρος 2β.
Αγώνες
Ρουμανία 4-2 / 1-7 Ελβετία
Ιταλία 3-1 / 1-0 Ρουμανία
Κύπρος 1-5 / 0-7 Ρουμανία
Κύπρος 0-2 / 0-5 Ιταλία
Ελβετία 5-0 / 1-2 Κύπρος
Ελβετία 2-2 / 0-4 Ιταλία
7ος όμιλος
Βαθμολογία
1. Γαλλία 9β., 2. Βέλγιο 7β., 3. Πολωνία 7β., 4. Λουξεμβούργο 1β.
Αγώνες
Πολωνία 4-0 / 0-0 Λουξεμβούργο
Γαλλία 2-1 / 4-1 Πολωνία
Βέλγιο 2-1 / 1-1 Γαλλία
Λουξεμβούργο 0-3 / 1-3 Γαλλία
Λουξεμβούργο 0-5 / 0-3 Βέλγιο
Πολωνία 3-1 / 4-2 Βέλγιο
8ος όμιλος
Βαθμολογία
1. Αγγλία 9β., 2. Σκοτία 8β., 3. Ουαλία 4β., 4. Β. Ιρλανδία 3β.
Αγώνες
Ουαλία 1-1 / 2-3 Σκοτία
Β. Ιρλανδία 0-2 / 0-2 Αγγλία
Σκοτία 2-1 / 0-1 Β. Ιρλανδία
Αγγλία 5-1 / 3-0 Ουαλία
Β. Ιρλανδία 0-0/ 0-2 Ουαλία
Αγγλία 2-3 / 1-1 Σκοτία
ΠΡΟΗΜΙΤΕΛΙΚΗ ΦΑΣΗ
Αγγλία 1-0 / 2-1 Ισπανία
Γαλλία 1-1 / 1-5 Γιουγκοσλαβία
Βουλγαρία 3-2 / 0-2 Ιταλία
Ουγγαρία 2-0 / 0-3 ΕΣΣΔ
Σημείωση: όλα τα αποτελέσματα από τη σκοπιά της ομάδας που αναγράφεται πρώτη
Η ΙΤΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
Το πρώτο Euro υπό την αιγίδα της UEFA είχε την καινοτομία της φιλοξενίας της τελικής φάσης σε τρία γήπεδα: το «Σάο Πάολο» (Νάπολη), το «Κομουνάλε» (Φλωρεντία) και το «Ολίμπικο» (Ρώμη). Ο ημιτελικός Ιταλία-ΕΣΣΔ (Νάπολη) έληξε δίχως τέρματα μετά από 120 λεπτά και κρίθηκε (υπέρ των γηπεδούχων) στο στρίψιμο του νομίσματος.
Μετά το πέρας της παράτασης στον ημιτελικό Ιταλία-ΕΣΣΔ ο Γερμανός διαιτητής Κουρτ Τσένσερ κάλεσε τους αρχηγούς των δύο ομάδων στα αποδυτήρια, όπου ο κομισάριος του Euro Αουγκούστ Πουγιόλ ανέμενε για την επίβλεψη της διαδικασίας. Ο Σεστέρνεφ επέλεξε το νόμισμα (ένα γαλλικό κέρμα των 10 φράγκων από το 1916) και ο Φακέτι την πλευρά (κεφάλι). Η τύχη χαμογέλασε στην Ιταλία και οι Σοβιετικοί ωρύονταν πως ήταν «προσβολή για το άθλημα η πρόκριση στον τελικό ενός Euro μέσω στριψίματος ενός νομίσματος». Άδικο δεν είχαν…
Ο ημιτελικός ανάμεσα σε Αγγλία και Γιουγκοσλαβία (Φλωρεντία) σημαδεύτηκε από το υπέρμετρα σκληρό παιχνίδι των παγκόσμιων πρωταθλητών, το οποίο στο τέλος οδήγησε στην αποβολή του Μάλερι (σ.σ. ο πρώτος Άγγλος που αντίκρισε κόκκινη κάρτα σε παιχνίδι εθνικής ομάδας), και κρίθηκε από ένα υπέροχο τέρμα του Τζάγιτς στο 86’.
Η δολοφονία του Αμερικανού προέδρου Τζον Κένεντι την επομένη των δύο ημιτελικών επισκίασε τόσο το μικρό τελικό, όπου τα «τρία λιοντάρια» με σκόρερ τους Τσάρλτον (39’) και Χαρστ (63’) επικράτησαν 2-0 της ΕΣΣΔ, όσο και τον μεγάλο (Ιταλία-Γιουγκοσλαβία). Στο «Ολίμπικο» της Ρώμης οι «πλάβι» προηγήθηκαν (36’ Τζάγιτς), όμως οι «ατζούρι» ισοφάρισαν (80’ Ντομενγκίνι) στέλνοντας το παιχνίδι στην παράταση, όπου το 1-1 παρέμεινε.
«Ο Ντινστ αλλοίωσε τον τελικό»
Μνήμες από την προκλητική (υπέρ του καθεστώτος Μουσολίνι) διαιτησία του Σουηδού Ιβάν Έκλιντ στον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1934 ξύπνησε ο Ελβετός Γκότφριντ Ντινστ στον πρώτο τελικό μεταξύ Ιταλίας και Γιουγκοσλαβίας στο Euro1968.
Σχεδόν 90.000 θεατές στο «Ολίμπικο» της Ρώμης και περίπου 150 εκατομμύρια από τις τηλεοράσεις τους έγιναν μάρτυρες άκρως μεροληπτικών σφυριγμάτων -εις βάρος των ξεκάθαρα ανώτερων «πλάβι». Ο Ντινστ έκλεισε τα μάτια σε πεντακάθαρο πέναλτι του Φερίνι στον Πάβλοβιτς (25’), σε οφθαλμοφανές οφσάιντ εις βάρος της Ιταλίας που παρ’ ολίγον να οδηγούσε στην ισοφάριση (57’) και σε σωρεία αντιαθλητικών χτυπημάτων των Ιταλών αμυντικών.
Όταν όλα αυτά αποδείχθηκαν ανεπαρκή, ο Ελβετός καταλόγισε στο 80’ φάουλ («πλην του Ντινστ ουδείς άλλος διαιτητής θα το είχε καταλογίσει», έγραψε η “Fußball-Woche”), κατά την εκτέλεση του οποίου εκείνος έστηνε ακόμη το τείχος των Γιουγκοσλάβων και στεκόταν μπροστά από έναν αμυντικό αφήνοντας κενό, απ’ όπου εν τέλει πέρασε το σουτ του Ντομενγκίνι και κατέληξε στα δίχτυα για το 1-1.
Αδιαφορώντας για τις δικαιολογημένες διαμαρτυρίες των «πλάβι» ο Ντινστ έδειξε σέντρα συγκεντρώνοντας τη μήνιν όλων των ουδέτερων ποδοσφαιρικών ειδημόνων. «Όντως θα μπορούσε ενδεχομένως να προκύψει η εντύπωση ότι δεν μετρήθηκαν όλα με τον ίδιο πήχη», ήταν η προσεκτική διατύπωση της ελβετικής Sport, ωστόσο άλλα Μ.Μ.Ε. ήταν καυστικά.
«Ο Ντινστ αλλοίωσε τον τελικό», απεφάνθη η “Tribune de Lausanne”, «έφτασε το πλήρωμα του χρόνου να στείλουν στη σύνταξη τον διαιτητή από τη Βασιλεία», έγραψε η “Fußball-Woche”, «ο Ντινστ αδίκησε τη Γιουγκοσλαβία ατάραχα και απίστευτα», σημείωσε η “Fussball-Sport”, η οποία φιλοξένησε τη σαρκαστική ατάκα του Ελένιο Ερέρα: «Ο διαιτητής κάλυψε το κενό του τραυματία Ριβέρα».
Αντί στριψίματος του νομίσματος, αυτή τη φορά επελέγη σοφά η διεξαγωγή επαναληπτικού τελικού μετά από 48 ώρες. Σε αυτόν η Ιταλία φρέσκαρε περισσότερο την ενδεκάδα της (πέντε αλλαγές έναντι μίας των Γιουγκοσλάβων) και δικαιώθηκε, αφού έπαιξε καλύτερα, είχε ευκαιρίες και χάρη στα τέρματα των Ρίβα και Αναστάσι στέφθηκε πρωταθλήτρια Ευρώπης.
Ο ΔΙΑΙΤΗΤΗΣ ΤΟΥ ΤΕΛΙΚΟΥ
Αρχικά ως διαιτητής του επαναληπτικού τελικού είχε οριστεί ο Γερμανός Κουρτ Τσέσνερ, ο οποίος όμως δήλωσε κώλυμα για επαγγελματικούς λόγους. Οι Γιουγκοσλάβοι δεν ενοχλήθηκαν, καθώς θεωρούσαν πως στον ημιτελικό Ιταλία-ΕΣΣΔ είχε παίξει έδρα. Ωστόσο και ο Ισπανός Χοσέ Μαρία Ορτίθ ντε Μεντεβίλ δεν απέφυγε την κριτική μετά το παιχνίδι, αφού στο 1-0 των Ιταλών παρέβλεψε καθαρό οφσάιντ, ενώ στην αμφιβολία σφύριζε πάντα υπέρ των γηπεδούχων.
ΗΜΙΤΕΛΙΚΗ ΦΑΣΗ
05.06.1968 Ιταλία 0-0 (παρ). ΕΣΣΔ*
05.06.1968 Γιουγκοσλαβία 1-0 Αγγλία
*στον τελικό προκρίθηκε η Ιταλία κατόπιν στριψίματος του νομίσματος
ΜΙΚΡΟΣ ΤΕΛΙΚΟΣ
08.06.1968 Αγγλία 2-0 ΕΣΣΔ
ΤΕΛΙΚΟΣ
08.06.1968 Ιταλία 1-1 (παρ.) Γιουγκοσλαβία
10.06.1968 Ιταλία 2-0 Γιουγκοσλαβία
ΕΝΔΕΚΑΔΕΣ ΤΕΛΙΚΟΥ
Ιταλία (4-3-3):
(1) Ντίνο Τζοφ
(2) Ταρκίζιο Μπούργκνιτς
(3) Τζιασίντο Φακέτι
(4) Ρομπέρτο Ροσάτο
(5) Αριστίντε Γκουαρνέρι
(6) Αλεσάντρο Σαλβαντόρε
(7) Άντζελο Ντομενγκίνι
(8) Τζιανκάρλο ντε Σίστι
(9) Αλεσάντρο Ματσόλα
(10) Πιέτρο Αναστάσι
(11) Λουίτζι Ρίβα
Γιουγκοσλαβία (4-3-3):
(1) Ίλια Πάντελιτς
(2) Μίρσαντ Φάζλαγκιτς
(3) Μίλαν Νταμιάνοβιτς
(4) Μίροσλαβ Πάβλοβιτς
(5) Μπλαγκόγε Παούνοβιτς
(6) Ντράγκαν Χόλτσερ
(7) Γιόβαν Ατσίμοβιτς
(8) Ντομπριβόγε Τρίβιτς
(9) Βαχίντιν Μούσεμιτς
(10) Ιντρίζ Χόζιτς
(11) Ντράγκαν Τζάγιτς
ΤΑ ΓΚΟΛ ΤΟΥ ΤΕΛΙΚΟΥ
12’ ΡΙΒΑ
32’ ΑΝΑΣΤΑΣΙ
EUROSTATS
1
Η αποβολή του Άλαν Μάλερι στον ημιτελικό Αγγλία-Γιουγκοσλαβία καταγράφηκε ως η πρώτη σε τελική φάση Euro
56
ποδοσφαιριστές χρησιμοποιήθηκαν συνολικά στη διοργάνωση (18 από την Ιταλία, 14 από την Αγγλία, 13 από τη Γιουγκοσλαβία και 14 από την ΕΣΣΔ), πέντε περισσότεροι απ’ ό,τι το 1964
141.267
θεατές παρακολούθησαν δια ζώσης το Euro1968, 63140 παραπάνω σε σύγκριση με το Euro 1964
ΓΚΟΛ
Ιταλία 3
Γιουγκοσλαβία 2
Αγγλία 2
ΕΣΣΔ 0
Η ΕΝΔΕΚΑΔΑ ΤΗΣ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ (4-3-3)
Τερματοφύλακας: Ντίνο Τζοφ (Ιταλία)
Αμυντικοί: Μίρσαντ Φάζλαγκιτς (Γιουγκοσλαβία), Τζιασίντο Φακέτι (Ιταλία), Άλμπερτ Σεστέρνεφ (ΕΣΣΔ), Μπόμπι Μουρ (Αγγλία)
Μέσοι: Ίβιτσα Όσιμ (Γιουγκοσλαβία), Σάντρο Ματσόλα (Ιταλία), Άντζελο Ντομενγκίνι (Ιταλία)
Επιθετικοί: Τζέοφ Χαρστ (Αγγλία), Λουίτζι Ρίβα (Ιταλία), Ντράγκαν Τζάγιτς (Γιουγκοσλαβία)
