Νιζάρ και Εμπίν: Παιδικές ζωές βγαλμένες απ τα συντρίμμια
07:14 - 16 Νοεμβρίου 2018
«Μ’ απόψε, που κατάμαυρη μπροστά μου απλώθη η θάλασσα κι άγρια το ρεύμα επάνω μου φουσκώνει της αβύσσου κ’ έριξα τη στερνή ματιά στο σκοτεινό πλανήτη σου, θα ’θελα, Κύριε, να μου πεις αν είμ’ εγώ παιδί σου»
Νικηφόρος Βρεττάκος
Για όποιον δεν είδε την ανατολή του ήλιου αγκαλιά με την απελπισία, οι παρακάτω ιστορίες ίσως να μην σημαίνουν τίποτα. Κάποιες φορές για να νιώσεις τον ξένο πόνο, πρέπει πρώτα εσύ ο ίδιος να τον έχεις γευτεί. Κάποιες πάλι, αρκεί μια στάλα ανθρωπιάς, σαν αυτή που αναζητούσε ο Βρεττάκος στους στίχους του.
Για όποιον δεν είδε την ανατολή του ήλιου αγκαλιά με την απελπισία, οι παρακάτω ιστορίες ίσως να μην σημαίνουν τίποτα. Κάποιες φορές για να νιώσεις τον ξένο πόνο, πρέπει πρώτα εσύ ο ίδιος να τον έχεις γευτεί. Κάποιες πάλι, αρκεί μια στάλα ανθρωπιάς, σαν αυτή που αναζητούσε ο Βρεττάκος στους στίχους του.
Ο συριακός εμφύλιος και οι εμπόλεμες συρράξεις των τελευταίων 7 χρόνων όπως ήταν αναμενόμενο, δημιούργησαν ένα τεράστιο μεταναστευτικό κύμα προς την Ευρώπη. Άνθρωποι με ό,τι μέσο είχαν στη διάθεσή τους άφησαν πατρίδες, σπίτια, ζωές και ξεκίνησαν για ένα επικίνδυνο ταξίδι στα νερά της Μεσογείου, προσπαθώντας να ξεφύγουν από τον όλεθρο των όπλων και της καταστροφής.
Όσοι από αυτούς τα κατάφεραν και έφτασαν σώοι στη στεριά, βρέθηκαν εγκλωβισμένοι να παλεύουν για επιβίωση σε λασπωμένους καταυλισμούς, ζητώντας απεγνωσμένα μία ευκαιρία στη ζωή.
Η Κύπρος του ευρωπαϊκού Νότου, αναπόφευκτα βρέθηκε κι αυτή στο δρόμο εκατοντάδων διαλυμένων ζωών που έψαχναν διέξοδο από τον εφιάλτη που άφηναν πίσω.
Ο 16χρονος Νιζάρ από την Συρία και ο 15χρονος Εμπίν από την Γκάμπια, έμελλε να κάνουν αυτό το ταξίδι ολομόναχοι, και μετά από μια μακρά Οδύσσεια, να βρουν τελικά την Ιθάκη τους στην Κύπρο.
Πρόκειται ουσιαστικά για δύο από τα 210 ασυνόδευτα παιδιά που ζουν αυτή τη στιγμή στη χώρα μας υπό την κηδεμονία της Διευθύντριας των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας.
Ακούγοντας τις ιστορίες τους, όπως μάς τις διηγήθηκε μιλώντας στον REPORTER η Συντονίστρια Παιδικής Προστασίας της ανθρωπιστικής οργάνωσης “Hope For Children” CRC Policy Center, Χριστίνα Μάρκου, εύκολα ξεπροβάλλει η εικόνα πίσω από τους αριθμούς. Εκείνη στην οποία συνηθίζουμε να κλείνουμε τα μάτια, μήπως και θαμπώσει το καλογυαλισμένο κουτάκι της τόσο πολύτιμης καθημερινότητάς μας.
Ζωή βγαλμένη απ’ τα συντρίμμια
Όταν γεννήθηκε ο Νιζάρ το 2002, οι γονείς του που ήταν ήδη στην Κύπρο και ζούσαν δουλεύοντας με άδεια εργασίας, αποφάσισαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, τη Συρία.
Εκεί όλα κυλούσαν ομαλά μέχρι και το 2011 που ξέσπασε ο καταστροφικός εμφύλιος. Ένας πόλεμος που συνεχίζεται μέχρι σήμερα, μετρώντας εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς και ανυπολόγιστες καταστροφές σε όλη τη χώρα.
Στα επτά αυτά χρόνια του εμφυλίου η οικογένεια του Νιζάρ κατάφερε, παρόλα τα δεινά, να επιβιώσει… μέχρι πριν έξι μήνες που όλα άλλαξαν. Το σπίτι του 16χρονου βομβαρδίστηκε, σκοτώνοντας τους γονείς και τα πέντε αδέρφια του. Ο ίδιος, ανασύρθηκε από τους διασώστες ζωντανός μέσα απ’ τα συντρίμμια.
Πριν από τέσσερις μήνες, ο θείος του Νιζάρ που βρίσκεται την τελευταία δεκαετία στην Κύπρο, έλαβε ένα τηλεφώνημα από μέλη μιας ανθρωπιστικής οργάνωσης με δράση στη Συρία, στο οποίο τον ενημέρωναν ότι ο ανιψιός του, γιός της αδερφής του, είναι ζωντανός και λαμβάνει την απαιτούμενη φροντίδα από τα μέλη της οργάνωσης.
Χωρίς δεύτερη σκέψη, ο Σύρος βιοπαλαιστής που εργάζεται σε φάρμα με άδεια εργασίας και συντηρεί τα πέντε ανήλικα παιδιά του, μαθαίνοντας ότι ο Νιζάρ είναι ζωντανός, και ο μόνος επιζών, αποφασίζει να χρησιμοποιήσει τις οικονομίες μιας ζωής προκειμένου να μπορέσει να φέρει το παιδί στην Κύπρο και να το μεγαλώσει σε ένα οικογενειακό περιβάλλον -όπως άλλωστε αξίζει σε κάθε παιδί.
Ο 16χρονος σήμερα Σύρος, έχοντας βρει καταφύγιο στην Κύπρο, παλεύει να επουλώσει τις αόρατες, αλλά βαθιές πληγές που άφησε πάνω του η φρίκη του πολέμου.
Στην προσπάθειά του αυτή βρήκε συμπαραστάτη την παιδική στέγη «Σπίτια της Ελπίδας» στην οποία και διαμένει προσωρινά, μέχρι να ολοκληρωθούν οι νομικές διαδικασίες και να μπορέσει να επανενωθεί με τον θείο του, την μοναδική ουσιαστικά οικογένεια που του έχει απομείνει στον κόσμο.
Περιμένοντας ένα εισιτήριο που δεν ήρθε ποτέ
Η περιπέτεια του Εμπίν ξεκίνησε στην Γκάμπια το 2013 όταν στα δέκα του μόλις χρόνια έχασε τους γονείς του και έμεινε μόνος προσπαθώντας να επιβιώσει.
Την ίδια ώρα που άλλα παιδιά της ηλικίας του είχαν ένα ζεστό κρεβάτι και ένα χέρι να τους χαϊδέψει το μέτωπο, ο Εμπίν κοιμόταν σε οικοδομές και δούλευε την μέρα σε ένα πλυντήριο αυτοκινήτων για να ζήσει.
Από τη δουλειά του φύλαγε λεφτά για να πάει στην Ιταλία, ελπίζοντας πως εκεί θα μπορέσει να πάει σχολείο και να συνεχίσει να παίζει ποδόσφαιρο που τόσο αγαπούσε.
Μετά από δυόμισι χρόνια περιπλάνησης, τελικά τον βρήκε ένας οικογενειακός φίλος και τον έφερε σε επαφή με τον θείο του στην Σουηδία. Με τη βοήθεια του θείου του, οργανώθηκε και πληρώθηκε το ταξίδι του Εμπίν, για να πάει το παιδί να ζήσει κοντά του.
Για το σκοπό αυτό ένας διακινητής, αφού παρέλαβε τα χρήματα που ζήτησε για να τον μεταφέρει στη Σουηδία και έδωσε διαβεβαιώσεις ότι θα τον παρέδιδε στον θείο του, ξεκίνησε μαζί του το ταξίδι.
Ωστόσο, όταν έφτασαν στην Κύπρο, ο διακινητής με την πρόφαση ότι πάει να κλείσει τα εισιτήριά τους, παράτησε τον 13χρονο στην Πλατεία Σολωμού και εξαφανίστηκε.
Ο Εμπίν πέρασε όλο το βράδυ εκεί περιμένοντας μάταια το μαγικό χαρτί που θα άλλαζε τη ζωή του. Μόνος, χωρίς να ξέρει κανένα, χωρίς να ξέρει καν πού βρίσκεται, χωρίς να μιλά τη γλώσσα, έβγαλε τη νύχτα ξαπλωμένος σ' ένα παγκάκι.
Για καλή του τύχη, την επομένη το πρωί, τον βρήκε ένας ομοεθνής του και τον πήγε στον αστυνομικό σταθμό. Εκεί η αστυνομία ενημέρωσε το Γραφείο Ευημερίας το οποίο και ανέλαβε την κηδεμονία του.
Ο Εμπίν μεταφέρθηκε στην παιδική στέγη για ασυνόδευτα παιδιά «Σπίτια της Ελπίδας» όπου έμεινε για ένα χρόνο, μέχρι τον Ιανουάριο του 2018 οπόταν τη φροντίδα του ανέλαβε μία ανάδοχη οικογένεια.
Σήμερα, ένα χρόνο μετά, ο 15χρονος πλέον Εμπίν βρήκε επιτέλους την αγάπη και την ασφάλεια που τόσα χρόνια αναζητούσε περιπλανώμενος σε σκοτεινούς δρόμους. Πηγαίνει σχολείο, παίζει ποδόσφαιρο σε τοπική ομάδα, παρακολουθεί μαθήματα πιάνου, ενώ τους ανάδοχους γονείς του, τους φωνάζει... «μαμά» και «μπαμπά».
Τα 210 ασυνόδευτα παιδιά που ζουν σήμερα στην Κύπρο είναι στην πλειονότητά τους αγόρια και με ηλικίες που ξεκινούν από τα 14. Κάποια φιλοξενούνται σε ανάδοχες οικογένειες, άλλα σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους ιδρυμάτων, ενώ 56 βρίσκονται στην παιδική Στέγη «Σπίτια της Ελπίδας».
Οι παιδικές στέγες "Σπίτια της Ελπίδας", όπως μας εξήγησε η κα Μάρκου, προσφέρουν υπηρεσίες αποκατάστασης, ένταξης και βιώσιμης λύσης από εξειδικευμένο προσωπικό, με την έγκριση και συνεχή συνεργασία με τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας και συγχρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ασύλου Μετανάστευσης και Ένταξης της Μονάδας Ευρωπαϊκών Ταμείων (90%) και την Κυπριακή Δημοκρατία (10%).
Το έργο τους δύσκολο και πολυεπίπεδο, ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς το μέγεθος της ζημιάς που έχει γίνει στις ψυχές αρκετών από τα παιδιά που είναι εκεί. Απόδειξη εξάλλου το γεγονός, ότι υπήρξαν πολλές περιπτώσεις αυτοκτονικού ιδεασμού, σε διάφορα επίπεδα και με διαφορετική βαρύτητα, και η κάθε περίπτωση, όπως μάς είπε η κα Μάρκου, έτυχε του ανάλογου χειρισμού.
Την ίδια ώρα τα σχέδια της Κυβέρνησης για δημιουργία Κέντρου Φιλοξενίας Ασυνόδευτων ανηλίκων στο Ζύγι, ήρθαν αντιμέτωπα με μερίδα πολιτών, οι οποίοι -ούτε λίγο ούτε πολύ- είδαν την όλη ιδέα ως παρασιτική εισβολή στην ασφαλή και ευημερούσα κοινότητά τους.
Το κατά πόσο η τοποθέτηση αυτών των παιδιών σε ένα κέντρο-ίδρυμα ανάμεσα σε αφιλόξενες ματιές ντόπιων, θα τα βοηθήσει, είναι θέμα των ειδικών.
Αυτό όμως που δεν χωράει αμφιβολία, είναι ότι σήμερα, μπορεί να γράφτηκαν οι ιστορίες του Νιζάρ και του Εμπίν, αύριο όμως μπορεί να έρθει η σειρά να γραφτούν οι ιστορίες του Κώστα και του Γιάννη...
Σημείωση: Για λόγους προστασίας ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων, τα δύο παιδιά στο κείμενο δεν αναφέρονται με τα πραγματικά τους ονόματα
