Απάνθρωπη αντιμετώπιση κακοποιημένης μάνας από την... ευρωπαϊκή Κύπρο

Θύμα σεξουαλικής βίας, θύμα σωματεμπορίας, θύμα βασανιστηρίων. Κάπως έτσι περιγράφεται η ζωή μιας αλλοδαπής μητέρας παιδιού μόλις τεσσάρων ετών προτού έρθει στην Κύπρο.
 
Όλα αυτά καταγράφονται στην έκθεση της Επιτρόπου Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για το 2017, η οποία πραγματοποίησε αυτεπάγγελτη παρέμβαση για την περίπτωση της γυναίκας και του παιδιού της από την Ερυθραία.
 
Και αυτό, όταν διαπιστώθηκε από το Γραφείο της, πως κανείς δεν ασχολήθηκε ουσιαστικά μαζί τους, κατά τη διαμονή τους για αρκετούς μήνες στο Κέντρο Υποδοχής Αιτητών Ασύλου στην Κοφίνου, ενώ θα έπρεπε να αποτελούσε προτεραιότητα, αν λάβει κανείς υπόψη ότι πρόκειται για γυναίκα μονογονιό, αιτήτρια πολιτικού ασύλου, θύμα βασανιστηρίων και έμφυλης βίας 1.
 
Το πιο ανατριχιαστικό μάλιστα που γράφει στην έκθεση, πέραν από τα όσα δραματικά έχει βιώσει αυτή η γυναίκα, είναι πως το ανήλικο αγοράκι ήταν όλα αυτά τα χρόνια μάρτυρας στη βία.
 
Σύμφωνα με την Επίτροπο Διοικήσεως και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, μάνα και παιδί, παρέμειναν όλο αυτό τον καιρό δίχως καθόλου ψυχολογική στήριξη ή εξειδικευμένη μεταχείριση.
 
Κατά την προκαταρκτική διερεύνηση της υπόθεσης, αναφέρεται στην έκθεση, διαπιστώθηκαν γραφειοκρατικά εμπόδια και ελλείψεις στην προστασία και στήριξη μητέρας και παιδιού.
 
Οι διαπιστώσεις και συστάσεις της Επιτρόπου
Η Επίτροπος επισήμανε, μεταξύ άλλων, ότι η νομική υποχρέωση των κρατικών αρχών για έγκαιρο εντοπισμό των ευάλωτων προσώπων (ανήλικοι, μονογονεϊκές οικογένειες με ανήλικα παιδιά, θύματα εμπορίας ανθρώπων, άτομα με πνευματικές διαταραχές, άτομα που έχουν υποστεί βασανιστήρια, βιασμό ή άλλες σοβαρές μορφές ψυχολογικής, φυσικής ή σεξουαλικής βίας κ.ά.) και για προσαρμογή της διαχείρισης προς την κατεύθυνση κάλυψης των ειδικών αναγκών τους, δεν έχει, μέχρι στιγμής, εκπληρωθεί αποτελεσματικά.
 
Τόνισε, επιπλέον, ότι παρουσιάζεται προβληματικότητα στην παροχή υπηρεσιών ψυχολογικής στήριξης στους νεοαφιχθέντες πρόσφυγες και, κυρίως, στους διαπιστωμένα ευάλωτους (καθυστερήσεις, έλλειψη παρακολούθησης), όπως και στην παροχή κατάλληλων υπηρεσιών διερμηνείας, ιδίως στα πρώτα στάδια υποδοχής και ένταξής τους, αλλά και σε όλα τα κρίσιμα στάδια από τα οποία διέρχεται το αίτημά τους για διεθνή προστασία.

Υπογραμμίστηκε, δε, ότι στις πολιτικές που αφορούν στην πρόσβαση των γυναικών προσφύγων στα πιο θεμελιώδη αγαθά –την υγεία, την παιδεία, την πρόνοια, την εργασία– θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι συνθήκες που τις καθιστούν πιο ευάλωτες στη βάση του φύλου τους, πριν και μετά την άφιξή τους στην Κύπρο.
 
Με αφορμή τα πιο πάνω, και με γνώμονα την αναβάθμιση και ενίσχυση των κρατικών ενεργειών για προστασία και στήριξη των ευάλωτων ομάδων προσφύγων, η Επίτροπος κατέληξε στις ακόλουθες συστάσεις:

• Άμεση θεσμοθέτηση και εφαρμογή του μηχανισμού εντοπισμού των ευάλωτων προσώπων ανάμεσα στους πρόσφυγες και ατομικής εκτίμησης των αναγκών τους, με ευαισθησία προς το φύλο και με ενδεικτικά χρονοδιαγράμματα καταγραφής του ιστορικού και των αναγκών και παραπομπής σε υπηρεσίες, στη βάση των κατευθυντήριων γραμμών που ορίζει η νομοθεσία.
• Παρουσία ψυχολόγου στο Κέντρο Υποδοχής (ΚΥΑΑ), τουλάχιστον σε εβδομαδιαία βάση και συντονισμός των διερμηνέων που απαιτούνται για τα προκαθορισμένα ραντεβού, από τους Κοινωνικούς Λειτουργούς του ΚΥΑΑ.
• Εξεύρεση λύσης για αμεσότερη πρόσβαση των διαμενόντων στο ΚΥΑΑ και των Λειτουργών των διαφόρων υπηρεσιών σε πιστοποιημένους και κατάλληλους διερμηνείς.