Η διάσπαση του ΔΗΣΥ, τα νεύρα στο ΑΚΕΛ και η «Ευρώπη» που έφαγε την ΕΔΕΚ
06:50 - 06 Μαρτίου 2019
Κόμματα και υποψήφιοι ξεκίνησαν να μετρούν αντίστροφα για τις Ευρωεκλογές της 26ης Μάϊου, την τέταρτη στη σειρά ευρωπαϊκή εκλογική αναμέτρηση στην οποία συμμετέχει η Κύπρος.
Προηγήθηκαν, οι Ευρωεκλογές του 2014, του 2009 και φυσικά του 2004, με την κάθε εκλογική αναμέτρηση να λαμβάνει χώρα μέσα σε ξεχωριστές πολιτικές συνθήκες και ιδιομορφίες.
Αναμφιβόλως, οι πιο ιδιάζουσες-από πολλές απόψεις-Ευρωεκλογές στις οποίες συμμετείχε μέχρι σήμερα η Κύπρος, ήταν οι πρώτες στην ιστορία της χώρας…
Ευρωεκλογές με ιδιαιτερότητες
Οι πρώτες Ευρωεκλογές στην Κύπρο πραγματοποιήθηκαν στις 13 Ιουνίου 2004, περίπου ενάμιση μήνα μετά την ένταξη της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και στον απόηχο του δημοψηφίσματος που πραγματοποιήθηκε στις 24 Απριλίου του ίδιου έτους για το σχέδιο Ανάν, το οποίο απορρίφθηκε από τη συντριπτική πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων.
Ήταν εκλογές, που πέραν της ιδιαιτερότητάς τους, ένεκα του γεγονότος ότι ήταν οι πρώτες Ευρωεκλογές στην Κύπρο, πραγματοποιούνταν σε μια πολιτικά ιδιαίτερα τεταμένη ατμόσφαιρα και με κορυφαίο θέμα συζήτησης το Κυπριακό, αφού τα όσα προηγήθηκαν κατά την περίοδο προ του δημοψηφίσματος, έμελλε ν’ αφήσουν για πολλά χρόνια χαραγμένο το στίγμα τους στο πολιτικό γίγνεσθαι του τόπου.
Την ίδια ώρα, τα γεγονότα του δημοψηφίσματος σηματοδοτούσαν ανατροπές και σημαντικές ανακατατάξεις στον κομματικό χάρτη της χώρας, με τον ΔΗΣΥ να ήταν το κόμμα που πλήρωνε το πιο βαρύ τίμημα και κόστος, ως απόρροια του δημοψηφίσματος για το Σχέδιο Ανάν.
Σημαντικά στελέχη του ΔΗΣΥ αποχώρησαν από την παράταξη διαφωνώντας με την απόφαση της ηγεσίας του κόμματος να ταχθεί υπέρ του «ναι», ενώ περίπου το 66% των ψηφοφόρων του δεν ακολούθησε την επίσημη γραμμή για «ναι», τοποθετούμενο υπέρ του «όχι».
Παράλληλα, και ενόψει Ευρωεκλογών, τα στελέχη που αποχώρησαν από τον ΔΗΣΥ δημιούργησαν δικό τους συνδυασμό επονομαζόμενο «Για την Ευρώπη», με τον οποίο κατήλθαν στις εκλογές. Επικεφαλής του συνδυασμού, μάλιστα, τέθηκε ο πρώην πρόεδρος του ΔΗΣΥ Γιαννάκης Μάτσης, σφραγίζοντας έτσι με τον πλέον εκκωφαντικό τρόπο τη διάσπαση του Συναγερμού.
Παρ’ όλα αυτά, και παρά το γεγονός ότι πολλοί ήταν εκείνοι που προέβλεπαν πανωλεθρία για τον ΔΗΣΥ στις Ευρωεκλογές, τελικά όχι μόνο άντεξε στις…πιέσεις, αλλά κατάφερε, έστω και οριακά, και με το πενιχρό 28,23% που εξασφάλισε, να καταταγεί πρώτη πολιτική δύναμη και να στείλει στις Βρυξέλλες δύο ευρωβουλευτές. Τους Ιωάννη Κασουλίδη και Παναγιώτη Δημητρίου.
Ήταν για τον ΔΗΣΥ μια επιτυχία-οξυγόνο στην ίσως δυσκολότερη στιγμή της ιστορίας του, η οποία θα επούλωνε σε κάποιο βαθμό τις μεγάλες πληγές που άνοιξε το δημοψήφισμα και τα όσα ακολούθησαν στο κόμμα, λειτουργώντας σαν βάλσαμο στην προσπάθεια που ακολούθησε για κλείσιμο της κάνουλας των διαρροών και επάνοδο της παράταξης σε ανοδική πορεία.
Ευρωβουλευτή στις Βρυξέλλες έστειλε και ο συνδυασμός «Για την Ευρώπη», δηλαδή ο συνδυασμός που δημιουργήθηκε από τα στελέχη του ΔΗΣΥ που αποχώρησαν από το κόμμα. Ο συνδυασμός «Για την Ευρώπη» εξασφάλισε 10,80%, με τον Γιαννάκη Μάτση να καταλαμβάνει την μια από τις έξι έδρες που για πρώτη φορά θα κατείχε η Κύπρος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Ο συνδυασμός «Για την Ευρώπη», εξασφάλισε την έδρα σε βάρος της ΕΔΕΚ, και συγκεκριμένα για μόλις μερικές δεκάδες ψήφους περισσότερες, αφού σε πραγματικούς αριθμούς ψηφίστηκε από 36.112 ψηφοφόρους, σε σύγκριση με 36.075 ψήφους που έλαβε η ΕΔΕΚ.
Έτσι, η πρώτη απόπειρα των Σοσιαλιστών για εκλογή ευρωβουλευτή αποδείχθηκε αποτυχημένη, αφού οι συγκυρίες της εποχής αποδείχθηκαν μη ευνοϊκές για το Κίνημα, μιας και αν δεν υπήρχε ο συνδυασμός των Συναγερμικών που αποχώρησαν από τον ΔΗΣΥ, το πιθανότερο είναι η συγκεκριμένη έδρα να κατάληγε στην ΕΔΕΚ.
Τόσο οι δύο ευρωβουλευτές του ΔΗΣΥ όσο και ο Γιαννάκης Μάτσης εντάχθηκαν στην πολιτική ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος(ΕΛΚ).
Σε αντίξοες για το κόμμα εποχές, την μάχη των Ευρωεκλογών του 2004 δεν έδωσε μόνο ο ΔΗΣΥ, αλλά σε αισθητό βαθμό και το ΑΚΕΛ, ένεκα επίσης της στάσης της ηγεσίας του έναντι του σχεδίου Ανάν.
Το «όχι» που είπε το ΑΚΕΛ για να… τσιμεντώσει το «ναι», δημιούργησε μια μεγάλη μερίδα δυσαρεστημένων ΑΚΕΛικών ψηφοφόρων που είδαν την ευκαιρία λύσης του Κυπριακού να κάνει φτερά, και οι οποίοι κατηγόρησαν την ηγεσία του κόμματός τους πως θυσίασε τη λύση του Κυπριακού για χάρη της συμμετοχής του ΑΚΕΛ στην Κυβέρνηση του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας, Τάσσου Παπαδόπουλου.
Αποτέλεσμα τούτου, ήταν μια μεγάλη μερίδα ΑΚΕΛικών να γυρίζει την πλάτη στις Ευρωεκλογές και να μην προσέρχεται στις κάλπες, κατεβάζοντας το ποσοστό του κόμματος στο 27,89% και κατατάσσοντάς το δεύτερη πολιτική δύναμη, πίσω από τον ΔΗΣΥ.
Επί της ουσίας, και το ΑΚΕΛ πέτυχε τον βασικό του στόχο που ήταν η εκλογή δύο ευρωβουλευτών, με τους Αδάμο Αδάμου και Κυριάκο Τριανταφυλλίδη να μετακομίζουν στις Βρυξέλλες.
Όσον αφορά το ΔΗΚΟ, με τον πρόεδρο του και Πρόεδρο της Δημοκρατίας Τάσσο Παπαδόπουλο να καθίσταται περίπου σαν…εθνάρχης μετά το ηχηρό «όχι» που ζήτησε και άκουσε από τη συντριπτική πλειοψηφία του λαού για το σχέδιο Ανάν, το εγχείρημα επίτευξης των στόχων του κόμματος στις πρώτες Ευρωεκλογές που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο δεν αναμενόταν και δεν αποδείχθηκε ιδιαίτερα δύσκολο.
Εξασφαλίζοντας ποσοστό ύψους 17,09%, το ΔΗΚΟ εξασφάλισε μία έδρα. Και ο Μάριος Ματσάκης έγινε ο πρώτος ευρωβουλευτής του κόμματος.
Προηγήθηκαν, οι Ευρωεκλογές του 2014, του 2009 και φυσικά του 2004, με την κάθε εκλογική αναμέτρηση να λαμβάνει χώρα μέσα σε ξεχωριστές πολιτικές συνθήκες και ιδιομορφίες.
Αναμφιβόλως, οι πιο ιδιάζουσες-από πολλές απόψεις-Ευρωεκλογές στις οποίες συμμετείχε μέχρι σήμερα η Κύπρος, ήταν οι πρώτες στην ιστορία της χώρας…
Ευρωεκλογές με ιδιαιτερότητες
Οι πρώτες Ευρωεκλογές στην Κύπρο πραγματοποιήθηκαν στις 13 Ιουνίου 2004, περίπου ενάμιση μήνα μετά την ένταξη της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και στον απόηχο του δημοψηφίσματος που πραγματοποιήθηκε στις 24 Απριλίου του ίδιου έτους για το σχέδιο Ανάν, το οποίο απορρίφθηκε από τη συντριπτική πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων.
Ήταν εκλογές, που πέραν της ιδιαιτερότητάς τους, ένεκα του γεγονότος ότι ήταν οι πρώτες Ευρωεκλογές στην Κύπρο, πραγματοποιούνταν σε μια πολιτικά ιδιαίτερα τεταμένη ατμόσφαιρα και με κορυφαίο θέμα συζήτησης το Κυπριακό, αφού τα όσα προηγήθηκαν κατά την περίοδο προ του δημοψηφίσματος, έμελλε ν’ αφήσουν για πολλά χρόνια χαραγμένο το στίγμα τους στο πολιτικό γίγνεσθαι του τόπου.
Την ίδια ώρα, τα γεγονότα του δημοψηφίσματος σηματοδοτούσαν ανατροπές και σημαντικές ανακατατάξεις στον κομματικό χάρτη της χώρας, με τον ΔΗΣΥ να ήταν το κόμμα που πλήρωνε το πιο βαρύ τίμημα και κόστος, ως απόρροια του δημοψηφίσματος για το Σχέδιο Ανάν.
Σημαντικά στελέχη του ΔΗΣΥ αποχώρησαν από την παράταξη διαφωνώντας με την απόφαση της ηγεσίας του κόμματος να ταχθεί υπέρ του «ναι», ενώ περίπου το 66% των ψηφοφόρων του δεν ακολούθησε την επίσημη γραμμή για «ναι», τοποθετούμενο υπέρ του «όχι».
Παράλληλα, και ενόψει Ευρωεκλογών, τα στελέχη που αποχώρησαν από τον ΔΗΣΥ δημιούργησαν δικό τους συνδυασμό επονομαζόμενο «Για την Ευρώπη», με τον οποίο κατήλθαν στις εκλογές. Επικεφαλής του συνδυασμού, μάλιστα, τέθηκε ο πρώην πρόεδρος του ΔΗΣΥ Γιαννάκης Μάτσης, σφραγίζοντας έτσι με τον πλέον εκκωφαντικό τρόπο τη διάσπαση του Συναγερμού.
Παρ’ όλα αυτά, και παρά το γεγονός ότι πολλοί ήταν εκείνοι που προέβλεπαν πανωλεθρία για τον ΔΗΣΥ στις Ευρωεκλογές, τελικά όχι μόνο άντεξε στις…πιέσεις, αλλά κατάφερε, έστω και οριακά, και με το πενιχρό 28,23% που εξασφάλισε, να καταταγεί πρώτη πολιτική δύναμη και να στείλει στις Βρυξέλλες δύο ευρωβουλευτές. Τους Ιωάννη Κασουλίδη και Παναγιώτη Δημητρίου.
Ήταν για τον ΔΗΣΥ μια επιτυχία-οξυγόνο στην ίσως δυσκολότερη στιγμή της ιστορίας του, η οποία θα επούλωνε σε κάποιο βαθμό τις μεγάλες πληγές που άνοιξε το δημοψήφισμα και τα όσα ακολούθησαν στο κόμμα, λειτουργώντας σαν βάλσαμο στην προσπάθεια που ακολούθησε για κλείσιμο της κάνουλας των διαρροών και επάνοδο της παράταξης σε ανοδική πορεία.
Ευρωβουλευτή στις Βρυξέλλες έστειλε και ο συνδυασμός «Για την Ευρώπη», δηλαδή ο συνδυασμός που δημιουργήθηκε από τα στελέχη του ΔΗΣΥ που αποχώρησαν από το κόμμα. Ο συνδυασμός «Για την Ευρώπη» εξασφάλισε 10,80%, με τον Γιαννάκη Μάτση να καταλαμβάνει την μια από τις έξι έδρες που για πρώτη φορά θα κατείχε η Κύπρος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Ο συνδυασμός «Για την Ευρώπη», εξασφάλισε την έδρα σε βάρος της ΕΔΕΚ, και συγκεκριμένα για μόλις μερικές δεκάδες ψήφους περισσότερες, αφού σε πραγματικούς αριθμούς ψηφίστηκε από 36.112 ψηφοφόρους, σε σύγκριση με 36.075 ψήφους που έλαβε η ΕΔΕΚ.
Έτσι, η πρώτη απόπειρα των Σοσιαλιστών για εκλογή ευρωβουλευτή αποδείχθηκε αποτυχημένη, αφού οι συγκυρίες της εποχής αποδείχθηκαν μη ευνοϊκές για το Κίνημα, μιας και αν δεν υπήρχε ο συνδυασμός των Συναγερμικών που αποχώρησαν από τον ΔΗΣΥ, το πιθανότερο είναι η συγκεκριμένη έδρα να κατάληγε στην ΕΔΕΚ.
Τόσο οι δύο ευρωβουλευτές του ΔΗΣΥ όσο και ο Γιαννάκης Μάτσης εντάχθηκαν στην πολιτική ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος(ΕΛΚ).
Σε αντίξοες για το κόμμα εποχές, την μάχη των Ευρωεκλογών του 2004 δεν έδωσε μόνο ο ΔΗΣΥ, αλλά σε αισθητό βαθμό και το ΑΚΕΛ, ένεκα επίσης της στάσης της ηγεσίας του έναντι του σχεδίου Ανάν.
Το «όχι» που είπε το ΑΚΕΛ για να… τσιμεντώσει το «ναι», δημιούργησε μια μεγάλη μερίδα δυσαρεστημένων ΑΚΕΛικών ψηφοφόρων που είδαν την ευκαιρία λύσης του Κυπριακού να κάνει φτερά, και οι οποίοι κατηγόρησαν την ηγεσία του κόμματός τους πως θυσίασε τη λύση του Κυπριακού για χάρη της συμμετοχής του ΑΚΕΛ στην Κυβέρνηση του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας, Τάσσου Παπαδόπουλου.
Αποτέλεσμα τούτου, ήταν μια μεγάλη μερίδα ΑΚΕΛικών να γυρίζει την πλάτη στις Ευρωεκλογές και να μην προσέρχεται στις κάλπες, κατεβάζοντας το ποσοστό του κόμματος στο 27,89% και κατατάσσοντάς το δεύτερη πολιτική δύναμη, πίσω από τον ΔΗΣΥ.
Επί της ουσίας, και το ΑΚΕΛ πέτυχε τον βασικό του στόχο που ήταν η εκλογή δύο ευρωβουλευτών, με τους Αδάμο Αδάμου και Κυριάκο Τριανταφυλλίδη να μετακομίζουν στις Βρυξέλλες.
Όσον αφορά το ΔΗΚΟ, με τον πρόεδρο του και Πρόεδρο της Δημοκρατίας Τάσσο Παπαδόπουλο να καθίσταται περίπου σαν…εθνάρχης μετά το ηχηρό «όχι» που ζήτησε και άκουσε από τη συντριπτική πλειοψηφία του λαού για το σχέδιο Ανάν, το εγχείρημα επίτευξης των στόχων του κόμματος στις πρώτες Ευρωεκλογές που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο δεν αναμενόταν και δεν αποδείχθηκε ιδιαίτερα δύσκολο.
Εξασφαλίζοντας ποσοστό ύψους 17,09%, το ΔΗΚΟ εξασφάλισε μία έδρα. Και ο Μάριος Ματσάκης έγινε ο πρώτος ευρωβουλευτής του κόμματος.
