Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας και γιατί είναι ημέρα διεκδίκησης
06:53 - 08 Μαρτίου 2019
Η 8η Μαρτίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Είναι η ημέρα που ο πλανήτης τιμά τους αγώνες των γυναικών για έναν κόσμο δικαιότερο. Και είναι η μέρα που αναπροσαρμόζουμε τις συλλογικές διεκδικήσεις, με τελικό στόχο την επίτευξη πραγματικής ισότητας.
Η Κύπρος δεν αποτελεί εξαίρεση. Παρά το καλό νομοθετικό πλαίσιο που έχουμε πλέον καταφέρει να καταρτίσουμε, η εφαρμογή των νόμων αλλά και η κουλτούρα ισότητας συνεχίζουν να απουσιάζουν, με αποτέλεσμα να μην έχουν απαλειφθεί οι διακρίσεις.
Την ίδια στιγμή, η διάσταση του φύλου δεν αποτελεί θεσμικά μέρος της διαδικασίας λήψεων αποφάσεων, με αποτέλεσμα συχνά να μην λαμβάνεται υπόψιν, κάτι που δυνητικά μπορεί να προκαλέσει νέες διακρίσεις, ανισότητες, αίσθημα ανασφάλειας και άλλες αρνητικές επιπτώσεις.
Οι γυναίκες της Κύπρου δεν ζητούν χάρη από κανέναν. Ζητούν ισότητα. Ίση παρουσία και ίση βαρύτητα. Για την υποεκπροσώπηση των γυναικών, όμως, ευθύνεται, σε μεγάλο βαθμό, η κουλτούρα μας. Όπως εξήγησε στον REPORTER η Επίτροπος για την Ισότητα των Φύλων Ιωσηφίνα Αντωνίου, «είναι γεγονός ότι υπάρχει η νοοτροπία των έμφυλων στερεοτύπων και των κοινωνικών προκαταλήψεων» στην Κύπρο. Στο μυαλό των Κυπρίων υπάρχει το μεσογειακό μοντέλο, που έχει συνδέσει τη γυναίκα με τη σφαίρα της οικογενειακής ζωής και τον άνδρα με την σφαίρα της δημόσιας ζωής.
Βέβαια, όπως υπέδειξε η κ. Αντωνίου, το μοντέλο αυτό έχει αλλάξει. «Η γυναίκα, αυτή τη στιγμή, μπορεί και αρθρώνει έναν σοβαρό πολιτικό λόγο. Όπως αποτυπώνεται σε αριθμούς, τουλάχιστον, οι γυναίκες απόφοιτοι των ανωτάτων ιδρυμάτων είναι το 60%. Δεν υστερεί πουθενά η γυναίκα». Αυτό στο οποίο υστερούμε είναι στην απάλειψη των έμφυλων διακρίσεων και στερεοτύπων. Και στα κόμματα, που είναι συνήθως η αφετηρία για την πολιτική δραστηριοποίηση, αυτά καλά κρατούν, όπως επισήμανε.
«Το ζητούμενο δεν είναι να βάλεις μια-δυο υποψήφιες. Είναι να δημιουργήσεις τις συνθήκες εκείνες, ώστε αυτές οι γυναίκες να δώσουν έναν αγώνα ίσο με όλους τους άλλους υποψηφίους», τόνισε. Κι εδώ είναι που μπαίνει στην εξίσωση η συμφιλίωση της οικογενειακής με τη δημόσια ζωή. «Έχουμε έλλειψη υποδομών», ανέφερε η κ. Αντωνίου. Μια από τις μεγάλες προσπάθειες που κάνουμε, όπως εξήγησε, είναι η πολιτεία να δημιουργήσει αυτού του είδους τις δομές, οι οποίες θα βοηθήσουν τη γυναίκα.
Είναι ξεκάθαρο πως έχουμε πολύ δρόμο ακόμα μπροστά μας, αλλά, όπως επισήμανε η Επίτροπος στον REPORTER, οι εκθέσεις των διεθνών οργανισμών περιέχουν πολύ θετικές διαπιστώσεις στις αξιολογήσεις. Όμως οι νόμοι από μόνοι τους δεν μπορούν να φέρουν ισότητα. Πρέπει να υπάρξουν και παράλληλες δράσεις στην κοινωνία, την πολιτεία και το πολιτικό περιβάλλον.
Σήμερα οι γυναίκες ευρωβουλευτές είναι γύρω στο 36%, δηλαδή ολόκληρη η Ευρώπη αποκλίνει από το 50-50 που είναι και ο στόχος. Η κυπριακή εκπροσώπηση, όμως, βρίσκεται πολύ πιο χαμηλά. Με στόχο να συμβάλει στην μεγαλύτερη εκπροσώπηση των γυναικών στις επικείμενες εκλογές, το Γραφείο της Επιτρόπου ετοιμάζει ένα βίντεο, το οποίο καλεί τους ψηφοφόρους να ψηφίσουν και γυναίκες υποψήφιες και να στείλει το μήνυμα πως οι ικανότητες είναι ίδιες. Υπενθυμίζεται ότι μια ανάλογη δράση, σε πιο μεγάλη κλίμακα, είχε γίνει και πριν τις βουλευτικές εκλογές.
Όλα αυτά και πολλά άλλα εντάσσονται στους στόχους που υπάρχουν στο Στρατηγικό Σχέδιο για την ισότητα, που αποσκοπούν στις φιλικές πολιτικές για την ενθάρρυνση των γυναικών να συμμετέχουν στο πολιτικό γίγνεσθαι.
Είναι ξεκάθαρο πως προσπάθειες γίνονται και κάποια πρόοδος καταγράφεται. Το πραγματικό ερώτημα είναι κατά πόσον υπάρχει η διάθεση και η πολιτική βούληση για ουσιαστική αλλαγή. Μέχρι να επιτευχθεί πραγματική ισότητα στην πράξη και μέχρι να αποκτήσουμε κουλτούρα που δεν επιτρέπει κανένα είδος διακρίσεων, η 8η Μαρτίου θα παραμένει στην Κύπρο μια μέρα διεκδίκησης…
Η Κύπρος δεν αποτελεί εξαίρεση. Παρά το καλό νομοθετικό πλαίσιο που έχουμε πλέον καταφέρει να καταρτίσουμε, η εφαρμογή των νόμων αλλά και η κουλτούρα ισότητας συνεχίζουν να απουσιάζουν, με αποτέλεσμα να μην έχουν απαλειφθεί οι διακρίσεις.
Την ίδια στιγμή, η διάσταση του φύλου δεν αποτελεί θεσμικά μέρος της διαδικασίας λήψεων αποφάσεων, με αποτέλεσμα συχνά να μην λαμβάνεται υπόψιν, κάτι που δυνητικά μπορεί να προκαλέσει νέες διακρίσεις, ανισότητες, αίσθημα ανασφάλειας και άλλες αρνητικές επιπτώσεις.
Οι γυναίκες της Κύπρου δεν ζητούν χάρη από κανέναν. Ζητούν ισότητα. Ίση παρουσία και ίση βαρύτητα. Για την υποεκπροσώπηση των γυναικών, όμως, ευθύνεται, σε μεγάλο βαθμό, η κουλτούρα μας. Όπως εξήγησε στον REPORTER η Επίτροπος για την Ισότητα των Φύλων Ιωσηφίνα Αντωνίου, «είναι γεγονός ότι υπάρχει η νοοτροπία των έμφυλων στερεοτύπων και των κοινωνικών προκαταλήψεων» στην Κύπρο. Στο μυαλό των Κυπρίων υπάρχει το μεσογειακό μοντέλο, που έχει συνδέσει τη γυναίκα με τη σφαίρα της οικογενειακής ζωής και τον άνδρα με την σφαίρα της δημόσιας ζωής.
Βέβαια, όπως υπέδειξε η κ. Αντωνίου, το μοντέλο αυτό έχει αλλάξει. «Η γυναίκα, αυτή τη στιγμή, μπορεί και αρθρώνει έναν σοβαρό πολιτικό λόγο. Όπως αποτυπώνεται σε αριθμούς, τουλάχιστον, οι γυναίκες απόφοιτοι των ανωτάτων ιδρυμάτων είναι το 60%. Δεν υστερεί πουθενά η γυναίκα». Αυτό στο οποίο υστερούμε είναι στην απάλειψη των έμφυλων διακρίσεων και στερεοτύπων. Και στα κόμματα, που είναι συνήθως η αφετηρία για την πολιτική δραστηριοποίηση, αυτά καλά κρατούν, όπως επισήμανε.
«Το ζητούμενο δεν είναι να βάλεις μια-δυο υποψήφιες. Είναι να δημιουργήσεις τις συνθήκες εκείνες, ώστε αυτές οι γυναίκες να δώσουν έναν αγώνα ίσο με όλους τους άλλους υποψηφίους», τόνισε. Κι εδώ είναι που μπαίνει στην εξίσωση η συμφιλίωση της οικογενειακής με τη δημόσια ζωή. «Έχουμε έλλειψη υποδομών», ανέφερε η κ. Αντωνίου. Μια από τις μεγάλες προσπάθειες που κάνουμε, όπως εξήγησε, είναι η πολιτεία να δημιουργήσει αυτού του είδους τις δομές, οι οποίες θα βοηθήσουν τη γυναίκα.
Είναι ξεκάθαρο πως έχουμε πολύ δρόμο ακόμα μπροστά μας, αλλά, όπως επισήμανε η Επίτροπος στον REPORTER, οι εκθέσεις των διεθνών οργανισμών περιέχουν πολύ θετικές διαπιστώσεις στις αξιολογήσεις. Όμως οι νόμοι από μόνοι τους δεν μπορούν να φέρουν ισότητα. Πρέπει να υπάρξουν και παράλληλες δράσεις στην κοινωνία, την πολιτεία και το πολιτικό περιβάλλον.
Σήμερα οι γυναίκες ευρωβουλευτές είναι γύρω στο 36%, δηλαδή ολόκληρη η Ευρώπη αποκλίνει από το 50-50 που είναι και ο στόχος. Η κυπριακή εκπροσώπηση, όμως, βρίσκεται πολύ πιο χαμηλά. Με στόχο να συμβάλει στην μεγαλύτερη εκπροσώπηση των γυναικών στις επικείμενες εκλογές, το Γραφείο της Επιτρόπου ετοιμάζει ένα βίντεο, το οποίο καλεί τους ψηφοφόρους να ψηφίσουν και γυναίκες υποψήφιες και να στείλει το μήνυμα πως οι ικανότητες είναι ίδιες. Υπενθυμίζεται ότι μια ανάλογη δράση, σε πιο μεγάλη κλίμακα, είχε γίνει και πριν τις βουλευτικές εκλογές.
Όλα αυτά και πολλά άλλα εντάσσονται στους στόχους που υπάρχουν στο Στρατηγικό Σχέδιο για την ισότητα, που αποσκοπούν στις φιλικές πολιτικές για την ενθάρρυνση των γυναικών να συμμετέχουν στο πολιτικό γίγνεσθαι.
Είναι ξεκάθαρο πως προσπάθειες γίνονται και κάποια πρόοδος καταγράφεται. Το πραγματικό ερώτημα είναι κατά πόσον υπάρχει η διάθεση και η πολιτική βούληση για ουσιαστική αλλαγή. Μέχρι να επιτευχθεί πραγματική ισότητα στην πράξη και μέχρι να αποκτήσουμε κουλτούρα που δεν επιτρέπει κανένα είδος διακρίσεων, η 8η Μαρτίου θα παραμένει στην Κύπρο μια μέρα διεκδίκησης…
