Έτσι θα ανοικοδομηθεί η Παναγία των Παρισίων

Η Παναγία των Παρισίων δεν πρόκειται να γίνει ποτέ ξανά αυτό που ήταν τους τελευταίους οκτώ αιώνες. Αυτή φαίνεται να είναι η θλιβερή εκτίμηση των περισσοτέρων ειδικών (ιστορικών, αρχαιολόγων, συντηρητών, αλλά και διεπιστημονικών ομάδων) που ασχολούνται με τον καθεδρικό ναό, μετά την πυρκαγιά που έχει ήδη χαρακτηρισθεί ως η «πολιτιστική 11η Σεπτεμβρίου της Ευρώπης».

Ένα από τα σύμβολα της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς και της χριστιανοσύνης έχει υποστεί ήδη σημαντικές ζημιές τις οποίες μόλις τώρα προσπαθούν να εντοπίσουν οι ειδικοί. Παρόλο που έχουν διασωθεί σημαντικά κειμήλια της Notre Dame, ουδείς μπορεί να πει με βεβαιότητα το βαθμό της ζημιάς που έχουν υποστεί τα θεμέλια του ναού. 

Ήδη, οι πρώτοι συντηρητές εκφράζουν τις ανησυχίες τους για τις πιθανές ζημιές που έχει υποστεί η πέτρα που αποτελεί βασικό δομικό υλικό του ναού, καθώς οι υψηλές θερμοκρασίες που αναπτύχθηκαν λόγω της φωτιάς  και του νερού που χρησιμοποίησαν οι πυροσβέστες, ενδέχεται να έχει προκαλέσει ρωγμές στο εσωτερικό του τοίχου, με αποτέλεσμα να εγείρονται ερωτήματα ακόμα και για τη στατική επάρκεια του ναού. 

Είναι εφικτή η ανακατασκευή του ναού σε πέντε χρόνια; 

Ένα από τα μεγαλύτερα πλέον ερωτήματα, μετά την αποφυγή της πλήρους καταστροφής του συμβόλου της χριστιανοσύνης, είναι το χρονικό διάστημα που θα χρειαστεί για την μερική έστω αποκατάσταση των ζημιών αλλά και το κόστος που θα απαιτηθεί για ένα τέτοιο τιτάνιο έργο. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι θα ανέλθει σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Οι δωρεές πιθανότατα θα καλύψουν το ποσό. "Αυτή τη φορά, δεν θα μας λείψουν τα χρήματα", σχολίασε ο δημοσιογράφος Στεφάν Μπερν, γνωστός για τις πολιτιστικές εκπομπές του στη γαλλική τηλεόραση, αναφερόμενος στη δυσκολία να βρεθούν χρηματοδότες για άλλους πολιτιστικούς θησαυρούς που κινδυνεύουν.

Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν επιθυμεί να έχει επισκευαστεί ο ναός το αργότερο σε πέντε χρόνια. Όταν η Γαλλία θα φιλοξενεί τους θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες. Ωστόσο οι εδικοί έχουν αντίθετη γνώμη. Σύμφωνα με τον αρχιτέκτονα και μηχανικό και ειδικό στη συντήρηση μεσαιωνικών έργων, Πατρίκ Κουλομπέλ, η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σύνθετη από τις ευχές πολιτών και πολιτικών. Σύμφωνα με τον ίδιο, ενδέχεται αν χρειαστούν έως και δύο χρόνια για να καταγραφούν και να εντοπιστούν οι ζημίες που έχει υποστεί ο ναός. «Το Μπουρτζ Χαλίφα. ο υψηλότερος ουρανοξύστης στο Ντουμπάι χτίστηκε σε πέντε χρόνια. Αυτό όμως δεν υπάρχει περίπτωση να ισχύσει με την ανακατασκευή της Notre Dame», δήλωσε στην εφημερίδα Le Parisien.

Σύμφωνα με άλλους ειδικούς που μιλούν σε γαλλικά μέσα ενημέρωσης, θα πρέπει πρώτον να υπάρξει έρευνα για τη στατική επάρκεια του ναού, δεύτερον να υπάρξει συνεννόηση ανάμεσα σε συντηρητές, μηχανικούς, αρχιτέκτονες και τεχνικές εταιρείες και τρίτον να βρεθεί ο τρόπος κατασκευής μιας προσωρινής οροφής. 

Θα χρειαστεί βοήθεια από όλους τους Ευρωπαίους τεχνίτες 

Οι γαλλικές αρχές σκέφτονται να απευθύνουν έκκληση σε όλους τους τεχνίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, (όσους ειδικεύονται στην πέτρα, στον σίδηρο, στο ξύλο και στο γυαλί) ώστε να συνδράμουν στην αποκατάσταση αυτού του συμβόλου της ευρωπαϊκής χριστιανικής ιστορίας. 

Σύμφωνα με τον αρχιτέκτονα Ζιλ ντε Λαάζ, «θα είναι μια μοναδική ευκαιρία. Θα ξαναθυμηθούμε τεχνικές που έχουν σχεδόν ξεχαστεί».

Ωστόσο, οι ζημίες που έχει υποστεί ναός, η θερμική καταπόνηση, η αδυναμία να βρεθούν υλικά αλλά και η τεχνογνωσία μιας χαμένης στους αιώνες τέχνης και τεχνικής, θέτει σε κίνδυνο την όλη διαδικασία αποκατάστασης. 

Διεθνή διαγωνισμό για την αποκατάσταση της Παναγίας των Παρισίων θα κάνουν οι Γάλλοι

Ο πρωθυπουργός της Γαλλίας Εντουάρ Φιλίπ ανακοίνωσε εχθές την πραγματοποίηση «διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού» για την ανακατασκευή του βέλους της Νοτρ Νταμ, που καταστράφηκε στην πυρκαγιά.

Ο διαγωνισμός «θα επιτρέψει να απαντηθεί η ερώτηση αν πρέπει να ανακατασκευασθεί ένα πανομοιότυπο βέλος ή αν χρειάζεται ένα νέο βέλος, προσαρμοσμένο στις τεχνικές και τις προκλήσεις της εποχής μας», εξήγησε ο γάλλος πρωθυπουργός μετά την ολοκλήρωση της αφιερωμένης αποκλειστικά στην ανοικοδόμηση του καθεδρικού ναού συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου.

Το βέλος του 19ου αιώνα του Viollet-Leduc, ύψους 93 μέτρων, ήταν κατασκευασμένο από ξύλο και μολύβι. Κατέρρευσε φλεγόμενο και έγινε μία από τις εικόνες σύμβολα της καταστροφής.

Ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός θα ενταχθεί στο νομοσχέδιο «Νοτρ Νταμ», που θα παρέχει το νομικό πλαίσιο της εθνικής εκστρατείας για την ανοικοδόμηση του καθεδρικού ναού και θα προβλέπει επίσης γενναίες φορολογικές ελαφρύνσεις στους δωρητές.

Το νομοσχέδιο θα προσφέρει στους ιδιώτες που θα κάνουν δωρεά, μείωση του φόρου εισοδήματος κατά 75% μέχρι τα 1.000 ευρώ και κατά 66% πέραν αυτού του ποσού. Οι εταιρείες θα έχουν τις προβλεπόμενες από τον νόμο φορολογικές ελαφρύνσεις για τις χορηγίες, διευκρίνισε ο πρωθυπουργός.

Το συνολικό κόστος των εργασιών δεν έχει ακόμη αποτιμηθεί

Tο κόστος θα εξαρτηθεί από το αν θα χρησιμοποιηθούν παραδοσιακές τεχνικές ή νέες τεχνολογίες, όμως οι ειδικοί εκτιμούν ότι σε κάθε περίπτωση θα ανέλθει σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Οι δωρεές πιθανότατα θα καλύψουν το ποσό. «Αυτή τη φορά, δεν θα μας λείψουν τα χρήματα», σχολίασε ο δημοσιογράφος Στεφάν Μπερν, γνωστός για τις πολιτιστικές εκπομπές του στη γαλλική τηλεόραση, αναφερόμενος στη δυσκολία να βρεθούν χρηματοδότες για άλλους πολιτιστικούς θησαυρούς που κινδυνεύουν.

Από την πλευρά της η δήμαρχος του Παρισιού Αν Ινταλγκό ανακοίνωσε την άμεση αποδέσμευση 50 εκατομμυρίων ευρώ και την οργάνωση διεθνούς διάσκεψης δωρητών τις προσεχείς εβδομάδες. Η περιφέρεια Ιλ-ντε-Φρανς ανακοίνωσε την άμεση αποδέσμευση 10 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ το French Heritage Foundation απηύθυνε έκκληση για δωρεές. Το Βατικανό προσέφερε την τεχνογνωσία του στις εργασίες αποκατάστασης. Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης εξέφρασαν την αλληλεγγύη της Ευρώπης και υποσχέθηκαν ευρωπαϊκή βοήθεια.

Στο πλευρό της Γαλλίας θα σταθεί και η Unesco. «Είμαστε ήδη σε επαφή με ειδικούς και έτοιμοι να οργανώσουμε επείγουσα αποστολή για την αποτίμηση της ζημίας, για να διασωθεί ό,τι μπορεί να διασωθεί και για να αρχίσει η επεξεργασία βραχυπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων μέτρων», δήλωσε η γενική γραμματέας Οντρέ Αζουλέ.

Οσο για την απαιτούμενη χρονική διάρκεια, οι γνώμες δίστανται. Σύμφωνα με τον Μπερν, θα χρειαστούν «το ελάχιστο δέκα με είκοσι χρόνια», ξεκινώντας από την εκτίμηση των ζημιών μέχρι την πρόσκληση για υποβολή προσφορών. Για τις προκαταρκτικές εργασίες, όπως το καθάρισμα και το στέγνωμα του κτιρίου θα χρειαστεί επίσης χρόνος. Οι ειδικοί σημειώνουν πάντως ότι αφού ολοκληρωθούν όλα αυτά, οι εταιρείες που έχουν την κατάλληλη τεχνογνωσία μπορούν να προχωρήσουν στην αποκατάσταση σχετικά γρήγορα.

Ο πρώην υπουργός Πολιτισμού Ζακ Λανγκ, ωστόσο, δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι το έργο θα πρέπει να ολοκηρωθεί μέσα σε μια τριετία και να μην τραβήξει για 15-20 χρόνια.

Όσον αφορά την καταβολή αποζημιώσεων και τη μελλοντική ασφάλιση του ναού, η συζήτηση αναμένεται μακρά. Στα ερωτήματα αυτά προστίθεται και η δυσκολία να καθοριστούν τα αίτια της πυρκαγιάς.

Τέλος, αρκετοί είναι αυτοί που αναρωτιούνται πότε θα ανοίξει ο ναός για τους επισκέπτες. Αν και το εσωτερικό του καθεδρικού ενδέχεται να ανοίξει σχετικά γρήγορα, θα πρέπει να γίνει αρχικά έλεγχος στις αψίδες για να πιστοποιηθεί η σταθερότητά τους. Από την πλευρά τους οι γαλλικές αρχές, το υπουργείο Πολιτισμού και η επισκοπή εύχονται να λειτουργήσει ξανά η εκκλησία για τους πιστούς και τους τουρίστες, μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα.