Η ιστορία του «γίγαντα» που δολοφονήθηκε το '74-«Τον εκτέλεσαν και τον πέταξαν»
07:02 - 20 Ιουλίου 2020
«Συγκινούμε όταν θυμούμαι που με κάλεσαν όταν βρέθηκαν τα οστά του και η πρώτη τους κουβέντα ήταν “πόσο ψηλός ήταν”; Τους λέω κοντά στο 1,90 και τους ρώτησα γιατί ρωτάτε; Τότε μου είπαν, ότι ο ένας που εντόπισαν, ήταν γίγαντας. Πολύ συγκινητικό, πάρα πολύ συγκινητικό…»
Είναι το τέλος άλλης μιας τραγικής ιστορίας, που έγραψαν οι Τούρκοι εισβολείς το 1974. Θύμα ο 21χρονος Γεώργιος Μουστάκας. Ο γίγαντας, όπως τον αποκαλούσαν στην Κερύνεια.
Είναι το τέλος μιας ιστορίας, που για να μπει τελεία, χρειάστηκαν να περάσουν 34 ολόκληρα χρόνια, όταν τα οστά του ήρωα, ανακαλύφθηκαν σε ομαδικό τάφο μεταξύ Μπελαμπάις-Συγχάρι-Δίκωμο.
Ο Γιώργος, ίσως το μεγαλύτερο ταλέντο της εποχής του στο κυπριακό μπάσκετ, που οι περισσότεροι λένε ότι θα άφηνε εποχή, έμελλε να αφήσει την τελευταία του πνοή, από τις σφαίρες του βάρβαρου κατακτητή, κατά την πρώτη εισβολή. Κι έτσι, αντί να γράψει το όνομα του στις χρυσές σελίδες του κυπριακού αθλητισμού, το έγραψε στο πάνθεον των ηρώων της κυπριακής ιστορίας.
Ο Γιώργος Μουστάκας ή Κόκος, όπως τον αποκαλούσαν οι φίλοι και συγγενείς του, ήταν το έκτο και μικρότερο παιδί της οικογένειας του. Ένα παιδί ατίθασο που ήθελε να πετυχαίνει σε ότι κάνει, όπως περιέγραψε στην OMADA του REPORTER, η αδελφή του Μαρία Κουρούγιαννη-Μουστάκα. Στα 18 του χρόνια, ο Γιώργος Μουστάκας, κατατάγηκε στον στρατό. Έγινε ΛΟΚατζής.
«Ήταν λίγο ατίθασος. Όταν πίστευε ότι είχε δίκαιο, απαντούσε και σε κάποια στιγμή ήρθε σε ρήξη με ένα από τους τότε αξιωματικούς και τον έστειλε στην 32 Μ.Κ., που έδρευε στον Άγιο Χρυσόστομο».
Η μαύρη ημέρα της 20ης Ιουλίου, βρήκε τον Γιώργο στην 32 Μοίρα Καταδρομών. Θα ήταν η ημέρα, που θα έπαιρνε το απολυτήριό του από τον στρατό. Εκείνη τη μέρα, οι Τούρκοι άρχιζαν την προέλαση τους στην Κερύνεια.
«Εμείς φύγαμε από την Κερύνεια όταν άρχισε ο πόλεμος. Οι γονείς μου πήγαν στο Μπελαμπάϊς και εγώ πήγα στο χωριό Χάρτσια. Η τελευταία φορά που του μίλησα, ήταν όταν μιλήσαμε στο πραξικόπημα και μου είπε χαρακτηριστικά, “Μάρω πιάσε τον άνδρα σου και το μωρό σου και φύγετε από την Κερύνεια”. Ήταν οι τελευταίες κουβέντες που άκουσα από τον ίδιο».
«Εμείς φύγαμε από την Κερύνεια όταν άρχισε ο πόλεμος. Οι γονείς μου πήγαν στο Μπελαμπάϊς και εγώ πήγα στο χωριό Χάρτσια. Η τελευταία φορά που του μίλησα, ήταν όταν μιλήσαμε στο πραξικόπημα και μου είπε χαρακτηριστικά, “Μάρω πιάσε τον άνδρα σου και το μωρό σου και φύγετε από την Κερύνεια”. Ήταν οι τελευταίες κουβέντες που άκουσα από τον ίδιο».
Στη διάρκεια του πολέμου, ο Γιώργος τραυματίστηκε δύο φορές. Πήγαινε από την Κερύνεια στην Παναγία Αββαείον, στο Μπελαμπάις του έδιναν τις πρώτες βοήθειες και επέστρεφε στον αγώνα.
![]()
Το τελευταίο συναπάντημα με τη μάνα
Η μητέρα της κ. Μουστάκα που ήταν εγκλωβισμένη στο Μπελαμπάις, συνάντησε τον αδελφό της για τελευταία φορά, στις 24 Ιουλίου 1974, όπου έδωσε ρούχα τόσο στον ίδιο, όσο και σε άλλους στρατιώτες.
Ακολούθως, έφυγε από το σημείο μαζί με άλλους στρατιώτες, χρησιμοποιώντας ένα αυτοκίνητο. Έκτοτε, χάθηκαν τα ίχνη του. Σε μια διαδρομή 2-3 χιλιομέτρων, από το Μπελαμπάις μέχρι το Συγχαρί-Δίκωμο.
Η μητέρα της κ. Μουστάκα που ήταν εγκλωβισμένη στο Μπελαμπάις, συνάντησε τον αδελφό της για τελευταία φορά, στις 24 Ιουλίου 1974, όπου έδωσε ρούχα τόσο στον ίδιο, όσο και σε άλλους στρατιώτες.
Ακολούθως, έφυγε από το σημείο μαζί με άλλους στρατιώτες, χρησιμοποιώντας ένα αυτοκίνητο. Έκτοτε, χάθηκαν τα ίχνη του. Σε μια διαδρομή 2-3 χιλιομέτρων, από το Μπελαμπάις μέχρι το Συγχαρί-Δίκωμο.
Τα χρόνια περνούσαν κι οικογένεια του Γιώργου, έχανε κάθε ελπίδα να τον συναντήσει ξανά ζωντανό. Μόνο ο πατέρας και η μητέρα του πίστευαν, ότι μια μέρα θα επέστρεφε, μ’ αυτό δεν έγινε ποτέ…
«Δεν είχαμε καμία ελπίδα. Αλλά στους γονείς μου δεν μπορούσα να πω ότι τον σκότωσαν. Για εκείνους υπήρχε η ελπίδα. Στη μάνα δεν μπορείς να πεις αυτό το πράγμα. Βαθιά μέσα μας μπορεί να λέγαμε ότι ίσως ζούσε. Αλλά πώς να ζούσε; Ξέραμε την κατάσταση που επικρατούσε στην Τουρκία, έλεγα πως θα συντηρούσαν τόσο κόσμο. Στη σκέψη και στο μυαλό, έλεγα μακάρι να ζει και να είναι οπουδήποτε. Δεν θέλεις να πιστέψεις ότι είναι σκοτωμένος. Στους γονείς μου, δεν θα έλεγα ότι ήταν σκοτωμένος, γιατί θα τους σκότωνα για δεύτερη φορά. Ζούσαν με εκείνο τον πόθο, την ανάμνηση».
Το 2008, 34 ολόκληρα χρόνια μετά την εισβολή, η κ. Μαρία, δέχθηκε ένα τηλεφώνημα, που έμεινε βαθιά χαραγμένο στη μνήμη της. Στην άλλη γραμμή, κάποιος από την τεχνική επιτροπή για τους αγνοούμενους.
«Συγκινούμαι όταν θυμούμαι που με κάλεσαν όταν βρέθηκαν τα οστά του και η πρώτη τους κουβέντα ήταν “πόσο ψηλός ήταν;”. Τους λέω κοντά στο 1,90 και τους ρώτησα γιατί ρωτάτε; Τότε, μου είπαν, ότι “ο ένας που εντόπισαν ήταν γίγαντας”. Πολύ συγκινητικό, πάρα πολύ συγκινητικό…. Όταν το μάθαμε επίσημα, ένιωσα μια λύτρωση μέσα μου. Από τη μια χαρά, που ξέρω τι έγινε κι από την άλλη, λύπη για την κατάληξη».
Από τη μέρα που ανακαλύφθηκε ο ομαδικός τάφος, το κουβάρι γύρω από το θάνατό του, άρχισε να ξετυλίγεται και οι λεπτομέρειες γύρω από την εκτέλεσή τόσο του Γιώργου, όσο και των άλλων στρατιωτών ήταν ανατριχιαστικές.
«Τους κατέβασαν από το αυτοκίνητο και τους εκτέλεσαν. Τους έριξαν σε ένα ”καμίνι”. Για να καταλάβετε, ο Πενταδάκτυλος, ήταν γεμάτος ”καμίνια” (μακρινοί λάκκοι). Μέσα από τα “καμίνια”, οι χωριανοί έβγαζαν ασβέστη. Τους πέταξαν εκεί μέσα και τους έριξαν έτσι πρόχειρα χώμα από πάνω».
![]()
Η κοιλάδα του θανάτου και η επίσκεψη στο χώρο της δολοφονίας
Όταν πλησιάζουν οι μέρες της εισβολής, οι αναμνήσεις ξυπνούν για όλους όσοι έζησαν τη μέρα, που η μπότα του Αττίλα πατούσε τα κυπριακά χώματα, σκορπώντας πόνο και δυστυχία. Σκορπώντας το θάνατο.
Όταν πλησιάζουν οι μέρες της εισβολής, οι αναμνήσεις ξυπνούν για όλους όσοι έζησαν τη μέρα, που η μπότα του Αττίλα πατούσε τα κυπριακά χώματα, σκορπώντας πόνο και δυστυχία. Σκορπώντας το θάνατο.
«Αυτές τις μέρες είναι πράγματα τόσο έντονα και εύχεσαι να μην ξαναπεράσει ο κόσμος ό,τι περάσαμε τότε. Θέλουμε όμως να βρεθεί μια λύση και ένα δίκαιο, σε όλα αυτά τα παιδιά που χάθηκαν. Γιατί, μαζί με τον αδελφό μου ήταν άλλοι τέσσερις λεβέντες. Στον άλλο τάφο, λίγο πιο κάτω βρέθηκαν άλλοι 30-35 αγνοούμενοι. Εκείνη η περιοχή ονομάστηκε κοιλάδα του θανάτου. Όταν πας εκεί σου προκαλείται ένα δέος. Τι να πω; Ήταν τα άδικα των περιστάσεων. Ήταν όλοι απληροφόρητοι. Δεν ήξεραν ότι οι Τούρκοι έριξαν τους αλεξιπτωτιστές και περικύκλωσαν την περιοχή».
Από τη μέρα που ανακαλύφθηκαν οι τάφοι, η κ. Μαρία είχε μια μεγάλη επιθυμία. Ήθελε να πάει στο χώρο που βρέθηκε νεκρός ο αδελφός της. Να του κάνει ένα μνημόσυνο. Να αφήσει εκεί λίγη δάφνη.
«Τα κατάφερα πριν τέσσερα χρόνια με τη βοήθεια του φίλου του Βάσου Χριστοφή, ο οποίος αγωνίζεται για τους αιχμαλώτους και τους αγνοουμένους. Με πήρε και περπάτησα και το δρόμο που περπάτησε ο αδελφός μου από το Συγχαρί μέχρι το Μπελαμπάις. Μια απόσταση περίπου δύο με τρία χιλιόμετρα. Μου έδειξε το σημείο που τους σταματήσαν και τους εκτελέσαν και μετά τους έριξαν στο “καμίνι”. Χάθηκαν τούτα τα όνειρα. Έχω μπροστά μου και βλέπω κι άλλους. Χρίστος Καρεφυλλίδης, Φοίβος Φιερός και πολλοί άλλοι. Χάθηκαν τα όνειρα και η ζωή τους. Δυστυχώς στο ξεκίνημα της ζωής τους χάθηκαν τα όνειρα τους. Όλοι τους, ήταν άνθρωποι που θα αναδείκνυαν την Κύπρο μας».![]()
Από τη μέρα που ανακαλύφθηκαν οι τάφοι, η κ. Μαρία είχε μια μεγάλη επιθυμία. Ήθελε να πάει στο χώρο που βρέθηκε νεκρός ο αδελφός της. Να του κάνει ένα μνημόσυνο. Να αφήσει εκεί λίγη δάφνη.
«Τα κατάφερα πριν τέσσερα χρόνια με τη βοήθεια του φίλου του Βάσου Χριστοφή, ο οποίος αγωνίζεται για τους αιχμαλώτους και τους αγνοουμένους. Με πήρε και περπάτησα και το δρόμο που περπάτησε ο αδελφός μου από το Συγχαρί μέχρι το Μπελαμπάις. Μια απόσταση περίπου δύο με τρία χιλιόμετρα. Μου έδειξε το σημείο που τους σταματήσαν και τους εκτελέσαν και μετά τους έριξαν στο “καμίνι”. Χάθηκαν τούτα τα όνειρα. Έχω μπροστά μου και βλέπω κι άλλους. Χρίστος Καρεφυλλίδης, Φοίβος Φιερός και πολλοί άλλοι. Χάθηκαν τα όνειρα και η ζωή τους. Δυστυχώς στο ξεκίνημα της ζωής τους χάθηκαν τα όνειρα τους. Όλοι τους, ήταν άνθρωποι που θα αναδείκνυαν την Κύπρο μας».
Η καριέρα που έμεινε στο ξεκίνημα της
Η λαμπρή καριέρα του Γιώργου στον αθλητισμό, έμελλε να μην ολοκληρωθεί ποτέ. Από παιδί, είχε πάθος με τον αθλητισμό και περισσότερο με το άθλημα της καλαθόσφαιρας.
Η λαμπρή καριέρα του Γιώργου στον αθλητισμό, έμελλε να μην ολοκληρωθεί ποτέ. Από παιδί, είχε πάθος με τον αθλητισμό και περισσότερο με το άθλημα της καλαθόσφαιρας.
«Διέπρεψε σε αγώνες στίβου, κολύμβηση, πετόσφαιρα, αλλά εκείνο που τον τράβηξε περισσότερο, ήταν η καλαθόσφαιρα. Θυμούμαι καλά, όταν ήταν ακόμα στο δημοτικό, νίκησε η Κερύνεια τη Μόρφου με 17-4 και πέτυχε τους πιο πολλούς πόντους. Ήταν ένας μικρός γίγαντας, όπως τον αποκαλούσαν. Για εκείνον, η μπάλα του μπάσκετ ήταν σαν ένα πορτοκάλι, τόσο μεγάλη ήταν η παλάμη του. Ήταν ένας μικρός γίγαντας. Θάμπωνε τους πάντες και στον στίβο και στην καλαθόσφαιρα».
Ο Γιώργος Μουστάκας, μεγαλώνοντας, ασχολήθηκε αποκλειστικά με την καλαθόσφαιρα και άρχισε να αγωνίζεται με τα χρώματα της ξακουστής ομάδας της ΠΑΕΕΚ Κερύνειας, ωστόσο είχε ταλέντο και στα αθλήματα του στίβου.
«Χαρακτηριστικά να σας πω ότι ασχολείτο με το μπάσκετ και δεν έδινε σημασία στο στίβο. Ούτε έκανε προπονήσεις. Όμως έτσι απροπόνητος, ερχόταν πρώτος στο ύψος, στη σφαίρα και λοιπά. Αν συνέχιζε και στο μπάσκετ και στον κλασικό αθλητισμό, θα άφηνε εποχή».![]()
Ο Γιώργος Μουστάκας, μεγαλώνοντας, ασχολήθηκε αποκλειστικά με την καλαθόσφαιρα και άρχισε να αγωνίζεται με τα χρώματα της ξακουστής ομάδας της ΠΑΕΕΚ Κερύνειας, ωστόσο είχε ταλέντο και στα αθλήματα του στίβου.
«Χαρακτηριστικά να σας πω ότι ασχολείτο με το μπάσκετ και δεν έδινε σημασία στο στίβο. Ούτε έκανε προπονήσεις. Όμως έτσι απροπόνητος, ερχόταν πρώτος στο ύψος, στη σφαίρα και λοιπά. Αν συνέχιζε και στο μπάσκετ και στον κλασικό αθλητισμό, θα άφηνε εποχή».
Στα 19 του χάρισε τον τίτλο στην ΠΑΕΕΚ
Το 1972, κι ενόσω υπηρετούσε την στρατιωτική του θητεία συνέχισε να προπονείται όποτε έβρισκε χρόνο, με την ΠΑΕΕΚ, μια ομάδα, που όπως έλεγαν τότε, ήταν η καλύτερη στην Κύπρο.
Προπονητής εκείνης της ομάδας, ήταν ο Αλέκος Ιακωβίδης, ο άνθρωπος που μύησε τον Γιώργο στα μυστικά του αθλήματος και ήθελε να τον μετατρέψει σε καλαθοσφαιρικό διαμάντι της ΠΑΕΕΚ.
Εκείνη λοιπόν τη χρονιά, η ΑΕΛ, βασίλισσα της κυπριακής καλαθόσφαιρας, προπορευόταν στη βαθμολογία, με την ΠΑΕΕΚ να βρίσκεται στη δεύτερη θέση. Οι δύο ομάδες τέθηκαν αντιμέτωπες, σε ένα αγώνα, που όποιος κέρδιζε, θα έπαιρνε και τον τίτλο του πρωταθλητή.
«Θυμάμαι ότι χάρισε τον τίτλο στην ΠΑΕΕΚ, αφού έβαλε 29 πόντους. Και στάθηκαν και τον χειροκροτούσαν, όχι μόνο οι δικοί μας οπαδοί, αλλά και οι οπαδοί της ΑΕΛ. Και οι ιθύνοντες της ΑΕΛ. Ότι έκανε είχε επιτυχίες».
Το 1972, κι ενόσω υπηρετούσε την στρατιωτική του θητεία συνέχισε να προπονείται όποτε έβρισκε χρόνο, με την ΠΑΕΕΚ, μια ομάδα, που όπως έλεγαν τότε, ήταν η καλύτερη στην Κύπρο.
Προπονητής εκείνης της ομάδας, ήταν ο Αλέκος Ιακωβίδης, ο άνθρωπος που μύησε τον Γιώργο στα μυστικά του αθλήματος και ήθελε να τον μετατρέψει σε καλαθοσφαιρικό διαμάντι της ΠΑΕΕΚ.
Εκείνη λοιπόν τη χρονιά, η ΑΕΛ, βασίλισσα της κυπριακής καλαθόσφαιρας, προπορευόταν στη βαθμολογία, με την ΠΑΕΕΚ να βρίσκεται στη δεύτερη θέση. Οι δύο ομάδες τέθηκαν αντιμέτωπες, σε ένα αγώνα, που όποιος κέρδιζε, θα έπαιρνε και τον τίτλο του πρωταθλητή.
«Θυμάμαι ότι χάρισε τον τίτλο στην ΠΑΕΕΚ, αφού έβαλε 29 πόντους. Και στάθηκαν και τον χειροκροτούσαν, όχι μόνο οι δικοί μας οπαδοί, αλλά και οι οπαδοί της ΑΕΛ. Και οι ιθύνοντες της ΑΕΛ. Ότι έκανε είχε επιτυχίες».
Το μεγαλύτερο όνειρο του Γιώργου, ήταν να αγωνιστεί στον Παναθηναϊκό, ομάδα την οποία αγαπούσε. Και συμφώνησε με τους πράσινους για να μεταγραφεί στο «τριφύλλι», μετά το τέλος της στρατιωτικής του θητείας. Δεν πρόλαβε όμως. Όπως δεν πρόλαβε, να σπουδάσει και γυμναστής, κάτι που επίσης θα έκανε στην Ελλάδα, αν οι σφαίρες του Αττίλα, δεν του στερούσαν τη ζωή…
![]()
Η γόης της Κερύνειας και η αναζήτηση από τη Γερμανίδα
Πέρα από σπουδαίος αθλητής και πιστός στρατιώτης της πατρίδας, ο Γιώργος Μουστάκας, ήταν ένας από τους πιο μεγάλους γόηδες της Κερύνειας και είχε γνωρίσει μια κοπέλα από τη Γερμανία.
«Μετά τον πόλεμο, αλληλογραφούσαμε με αυτή την κοπέλα και ήρθε στην Κύπρο με κίνδυνο της ζωής της και πήγε στα κατεχόμενα για να ψάξει να τον βρει. Ήταν αρχές τότε που έγιναν τα γεγονότα. Της άνοιγαν την πόρτα του ξενοδοχείου οι Τούρκοι κάθε πέντε λεπτά, γιατί κατάλαβαν ότι δεν πήγε εκεί για διακοπές, αλλά είχε άλλους σκοπούς. Δυστυχώς, δεν κατάφερε να κάνει τίποτα. Είχαν ήδη περάσει στο πάνθεον των ηρώων τα παιδιά μας.
Η τελευταία πράξη του δράματος στην ιστορία του Γιώργου Μουστάκα, παίχθηκε τρία χρόνια μετά την ανακάλυψη των οστών του. Στις 28 Μαΐου 2011, στον Άγιο Παντελεήμονα Μακεδονίτισσας, τελέστηκε η κηδεία του, ενώ τα οστά του, τάφηκαν στο στρατιωτικό κοιμητήριο Τύμβου Μακεδονίτισσας με τις δέουσες τιμές.![]()
![]()
![]()
Πέρα από σπουδαίος αθλητής και πιστός στρατιώτης της πατρίδας, ο Γιώργος Μουστάκας, ήταν ένας από τους πιο μεγάλους γόηδες της Κερύνειας και είχε γνωρίσει μια κοπέλα από τη Γερμανία.
«Μετά τον πόλεμο, αλληλογραφούσαμε με αυτή την κοπέλα και ήρθε στην Κύπρο με κίνδυνο της ζωής της και πήγε στα κατεχόμενα για να ψάξει να τον βρει. Ήταν αρχές τότε που έγιναν τα γεγονότα. Της άνοιγαν την πόρτα του ξενοδοχείου οι Τούρκοι κάθε πέντε λεπτά, γιατί κατάλαβαν ότι δεν πήγε εκεί για διακοπές, αλλά είχε άλλους σκοπούς. Δυστυχώς, δεν κατάφερε να κάνει τίποτα. Είχαν ήδη περάσει στο πάνθεον των ηρώων τα παιδιά μας.
Η τελευταία πράξη του δράματος στην ιστορία του Γιώργου Μουστάκα, παίχθηκε τρία χρόνια μετά την ανακάλυψη των οστών του. Στις 28 Μαΐου 2011, στον Άγιο Παντελεήμονα Μακεδονίτισσας, τελέστηκε η κηδεία του, ενώ τα οστά του, τάφηκαν στο στρατιωτικό κοιμητήριο Τύμβου Μακεδονίτισσας με τις δέουσες τιμές.
