«Ο πατέρας μου μπήκε νοσοκομείο στη γιορτή μου και πέθανε στα γενέθλια μου...»

Στέλιος Κυριακίδης... Ένας άνθρωπος που αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές και αξιοθαύμαστες μορφές στο χώρο του ελληνικού και κυπριακού αθλητισμού. Ένας άνθρωπος που έμελλε να διαπρέψει με τα ελληνικά χρώματα στους διεθνείς αθλητικούς στίβους, με αποκορύφωμα τον άθλο του στο Μαραθώνιο της Βοστώνης, το 1946. Ένας άνθρωπος που ανάγκασε τόσο την Αμερική, όσο και την Ελλάδα να υποκλίνονται στο όνομα του. Κατάφερε να κατατάξει το όνομα του ανάμεσα στους σπουδαιότερους αθλητές στη σύγχρονη παγκόσμια αθλητική ιστορία.

Ο Στέλιος Κυριακίδης, γεννήθηκε το 1910 στο χωριό Στατός στην Πάφο, από μια φτωχή αγροτική οικογένεια. Σε ηλικία 14 ετών σταμάτησε το σχολείο και πήγε στη Λεμεσό για να δουλέψει. Το 1931, το αφεντικό του ο ιατρός Cheverton, πρώην αθλητής, ήταν ο άνθρωπος που διέκρινε το ταλέντο του και τον ώθησε να κάνει τα πρώτα του βήματα στον αθλητισμό.

«Ο Στέλιος Κυριακίδης πέθανε σαν άνθρωπος το 1987, αλλά ζει σαν πνεύμα μέχρι σήμερα και κάνει πολλά πράγματα. Τον αισθάνομαι συνεχώς δίπλα μου και έχω μια ιδιαίτερη σχέση με τον πατέρα μου. Ο πατέρας μου διάλεξε δύο πολύ σημαντικές ημερομηνίες να αρρωστήσει και να πεθάνει. Αρρώστησε και μπήκε στο νοσοκομείο, στις 26 Οκτωβρίου το 1987, την ημέρα του Αγίου Δημητρίου, την ημέρα της γιορτής μου και πάθανε έξι εβδομάδες αργότερα στις 10 Δεκεμβρίου, την ημέρα των γενεθλίων μου. Οπότε, αν κανείς σκεφτεί και πιστεύει σαν άνθρωπος ότι τίποτα στη ζωή δεν είναι τυχαίο και ότι τα πράγματα συμβαίνουν για κάποιο λόγο, ο πατέρας μου διάλεξε αυτές τις δύο ημερομηνίες για να έρθει σε επαφή μαζί μου. Αυτό δεν το κατάλαβα τότε, το κατάλαβα στην πορεία. Ο πατέρας μου είναι μαζί μου, μαζί μας και εμπνέει τον κόσμο. Συνεχίζεται το έργο και η τεράστια ιστορία του Κυριακίδη», ήταν τα λόγια του γιού του Στέλιου Κυριακίδη, ο 76χρονος Δημήτρης, ο οποίος μιλώντας στον REPORTER δήλωσε ότι νιώθει περήφανος για την ιστορία και το έργο του πατέρα του.

«Από τότε εγώ τον πατέρα μου τον έβλεπα σαν τον Στέλιο Κυριακίδη»

Ο Δημήτρης Κυριακίδης είχε μια ιδιαίτερη σχέση με τον πατέρα του. Όταν έφυγε από τη ζωή, ήταν 43 ετών, ωστόσο σήμερα στα 76 του, ο ίδιος τον νιώθει δίπλα του, κοντά του και τον καθοδηγεί. Για τον ίδιο όσες φορές είχε την ευκαιρία να μιλήσει με τον πατέρα του, για τον άθλο της Βοστόνης, κάθε φορά ήταν διαφορετική και είχε να μάθει κάτι καινούργιο. 

«Ασχολούμαι με την ιστορία του πατέρα μου από το 1994, όταν κατά τύχη βρήκα στην σοφίτα του σπιτιού ένα υλικό που μάζευε και δεν μας είπε ποτέ τίποτα. Το υλικό αυτό ήταν τεραστίων διαστάσεων. Άρθρα από εφημερίδες, φωτογραφίες, παπούτσια, φανέλες κλπ. Όταν τα άνοιξα εξεπλάγην και αποφάσισα να βάλω κάποια σειρά σε αυτό το αρχείο. Από τότε εγώ τον πατέρα μου τον έβλεπα σαν τον Στέλιο Κυριακίδη, ένα μεγάλο μαραθωνοδρόμο και ένα μεγάλο αθλητή. Ήταν πολύ χαμηλών τόνων και δεν μιλούσε ποτέ για τον εαυτό του, αλλά και τα υπόλοιπα πράγματα που έκανε. Είχαμε ευκαιρίες να μιλήσουμε, να τον ακούω να μιλάει και σε άλλους ανθρώπους. Άσχετα αν μιλούσε για το ίδιο θέμα, γιατί πάντα όλοι τον ρωτούσαν για τη Βοστόνη να τους πει, τον άκουσα αρκετές φορές να μιλά γι’ αυτό αλλά πάντα κάθε φορά είχε ένα διαφορετικό χρώμα. Είχε ένα απίθανο τρόπο να μιλάει, παρόλο που δεν ήταν άνθρωπος που έβγαλε πανεπιστήμια, έβγαζε μια ζεστή αύρα και μια καλοσύνη. Μέσα από αυτά βρήκα απίθανα πράγματα και κατάλαβα ότι ο πατέρας μου, δεν ήταν μόνο ένας πολύ καλός αθλητής για την εποχή του, ήταν πρωτοποριακός αθλητής. Ήταν ένας μεγάλος πατριώτης και ανθρωπιστής. Έφτιαξα ένα τεράστιο αρχείο και το παρέδωσα το 2017 στη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου».

Το 1938, ο Στέλιος Κυριακίδης, έκανε το μεγάλο βήμα για τον διεθνή Μαραθώνιο της Βοστώνης. Ωστόσο, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει με τραύμα στο πόδι, εξαιτίας των καινούριων παπουτσιών που φορούσε, τα οποία του μάτωσαν τα πόδια. «Μια μέρα θα ξανάρθω και θα νικήσω», ήταν η δήλωση του με το τέλος του Μαραθωνίου, δείχνοντας έτσι την πίστη του και την αυτοπεποίθηση του. Κάτι το οποίο και έγινε. Το 1946 αναγκάστηκε να πουλήσει έπιπλα από την κουζίνα του σπιτιού του για να καταφέρει να βγάλει το πολυπόθητο εισιτήριο της νίκης. Ξεκίνησε το ταξίδι του, το οποίο διήρκησε ένα μήνα με το πλοίο. Δεν είχε λεφτά για εισιτήριο επιστροφής, όμως αυτό δεν τον ένοιαζε. Όταν η γυναίκα του τον ρώτησε πώς θα γυρίσει, ο Στέλιος Κυριακίδης είπε θα πάω να κερδίσω και οι Αμερικάνοι θα μου βγάλουν το εισιτήριο. Έτσι και έγινε.​

Οι αθλητές πήραν τις θέσεις τους στο σημείο εκκίνησης. Ανάμεσα στους δρομείς ήταν και ο κορυφαίος Αμερικανός Τζόνι Κέλι. Ο Κυριακίδης έμεινε πίσω τα πρώτα χιλιόμετρα, για να εξοικονομήσει ενέργεια για το τέλος. Πήρε μπρος, ανέβασε ταχύτητα και ξεπέρασε τους υπόλοιπους δρομείς. Τερμάτισε πρώτος με χρόνο ρεκόρ, 2:29:27. Επίδοση, η οποία ήταν η καλύτερη στον κόσμο για το 1946 και αποτελούσε ευρωπαϊκό ρεκόρ. Οι δελεάστηκες προτάσεις, διαδεχόταν η μια την άλλη, ώστε να γίνει επαγγελματίας αθλητής η ηθοποιός στην MGM στο Χόλυγουντ. Του ζητήθηκε να μεταναστεύσει στην Αμερική, μαζί με την οικογένεια του. Η απάντηση ήταν πάντα «Ήρθα να τρέξω για την Ελλάδα και τα εφτά εκατομμύρια πεινασμένους Έλληνες».​

«Πρωταθλητές υπάρχουνε πάρα πολλοί, το θέμα τι κάνεις μετά;»

«Ένας άνθρωπος που βοήθησε την κοινωνία. Ήταν πρωταθλητής. Πρωταθλητές υπάρχουνε πάρα πολλοί. Έχεις το ταλέντο, κάνεις προπόνηση και γίνεσαι πρωταθλητής. Το θέμα είναι τι κάνεις μετά; Πώς χρησιμοποιείς αυτή τη φήμη; Πώς χρησιμοποιείς την αγάπη και τον θαυμασμό που έχει ο κόσμος για εσένα. Ο Κυριακίδης είναι ένας κλασσικό παράδειγμα, γιατί αν σκεφτεί κάποιος ότι έκανε το έκανε σε πάρα πολύ δύσκολους καιρούς και χωρίς χρήματα. Το να μην έχεις να φας και να διαθέτεις χρόνο και ότι λίγο χρήμα έχεις για το καλό των άλλων, ε αυτό είναι. Εκεί διαφέρουνε οι άνθρωποι. Ο Κυριακίδης μετά τη νίκη του στη Βοστόνη, τον πλησιάσανε και του δίνανε 10-15 δολάρια για να τρέχει, ήρθαν από το Χόλυγουντ και του πρότειναν συμβόλαιο με 400 χιλιάδες δολάρια για να υπογράψει και να γίνει ηθοποιός. Σε αυτά ο Κυριακίδης είπε όχι, δεν ήρθα εδώ γι’ αυτά τα πράγματα και να βάλω λεφτά στη τσέπη μου. Ήρθα εδώ να τρέξω για τον λαό και τους πεινασμένους Έλληνες. Σε εκείνα τα δύσκολα χρόνια, πόσοι άνθρωποι θα έκαναν κάτι τέτοιο».

O Στέλιος Κυριακίδης, ήταν ο πρώτος αθλητής μεγάλων αποστάσεων, που άρχισε να προπονείται με αλληλογραφία με τον προπονητή του το 1934. Έκανε προπόνηση, αλληλογραφώντας με τον προπονητή του. Με γράμμα του έστελνε ο προπονητής το πρόγραμμα και ο Κυριακίδης, απαντούσε με τις επιδόσεις του. Αυτό και άλλα πολλά, ήταν κάτι πολύ πρωτόγνωρο για την τότε εποχή. 

«Ήταν ο πρώτος αθλητής μεγάλων αποστάσεων, που χρησιμοποιούσε χρονόμετρο χειρός για να ελέγχει το τέμπο του. Το 1938 έκανε διατάσεις και μεγάλους διασκελισμούς, για προπόνηση. Πρωτοπόρα για την εποχή. Ακολουθούσε ειδική δίαιτα. Ήταν ο πρώτος άνθρωπος στον κόσμο που έτρεξε για φιλανθρωπικό σκοπό στη Βοστόνη το 1946. Ήταν ο πρώτος αθλητής μη Αμερικάνος και Καναδός που κερδίζει Μαραθώνιο στη Βοστόνη. Ήταν από τους καλύτερους αθλητές στον κόσμο, είχε την καλύτερη επίδοση στη Βοστόνη. Πανευρωπαϊκό ρεκόρ. Ήταν δυνατός αθλητής. Είχε ψυχή αθλητή. Μπορεί να ήταν αδύνατος, όμως μέσα στον στίβο φανέρωνε τη δύναμη του. Αυτό, γιατί είχε μια καταπληκτική ζωή. Έτρωγε σωστά. Μπορεί να φαινόταν εξωτερικά αδύνατος, αλλά είχε τεράστια δύναμη στο σώμα και οπωσδήποτε στο μυαλό, αυτά τα δύο πράγματα τον βοήθησαν στην καριέρα του. Υπήρχε στρατηγική και πρόγραμμα σε όλα όσα έκανε. Ήταν ένας άνθρωπος, ο οποίος και στον αγώνα και στην προπόνηση και στη ζωή του, είχε πάντα πρόγραμμα και όταν έβαζε ένα σκοπό, δεν υπήρχε περίπτωση να μην το πετύχει. Δεν είχε μέσα του το εγώ, είχε το εμείς. Έτσι πάντοτε δούλευε και στους αγώνες και σαν πατριώτης και αργότερα σαν ανθρωπιστής. Το ανθρωπιστικό του έργο, είναι τεραστίων διαστάσεων».

Το DNA που πέρασε στον γιό του και η τεράστια ανταπόκριση

Όπως δήλωσε ο γιός του Δημήτρης, η ζωή του πατέρα του ήταν το πως θα κάνει το καλό. Κάτι το οποίο πέρασε και στο DNA του ίδιου, ο οποίος σήμερα προσπαθεί με τις δικές του προσπάθειες να βοηθήσει τόσο την κοινωνία, όσο και κόσμος που το χρειάζεται.

«Όταν συναντώ άτομα στον δρόμο και τους λέω ότι είμαι ο γιός του Στέλιου Κυριακίδη, δακρύζουνε. Συγκινούμαι και εγώ. Μπαίνω σε συζήτηση και τους λέω πολλές πληροφορίες, να δω τι ξέρουν, πως αισθάνονται και πως σκέφτονται. Για εμένα αυτό είναι ένα έργο ζωής. Όχι μόνο στην Ελλάδα και στην Κύπρο του. Όλα αυτά εμένα μου τα πέρασε στο DNA μου, ασχολούμαι με πολλά πράγματα, βοηθάμε παιδιά και ανθρώπους. Είναι μέσα μου αυτό. Το κάνω επειδή μου το μετέφερε η ιδέα του πατέρα μου να βοηθάμε. Αισθάνομαι πάντοτε πολύ χαρούμενος, να ακούω ανθρώπους που ξέρουνε την ιστορία του, είμαι ιδιαίτερα περήφανος και αυτό που με ευχαρίστησε πάρα πολύ».

Στη μνήμη του Στέλιου Κυριακίδη, έχουν φτιαχτεί ντοκιμαντέρ προς τιμή του Κυριακίδη, συμπεριλαμβανομένου και του βραβευμένου ντοκιμαντέρ του NBC με βραβείο Emmy 2004, «Στυλιανός Κυριακίδης, το ταξίδι ενός πολεμιστή». Το βιογραφικό του βιβλίο, “Running with Phidippides” γράφτηκε και δημοσιεύθηκε στις ΗΠΑ και μεταφράστηκε στα ελληνικά με τίτλο «Γεννημένος νικητής». Υπάρχουν ανά τον κόσμο προς τιμή του αγάλματα στη μνήμη του. Συγκεκριμένα, στη Φιλοθέη, στη πόλη του Μαραθώνα, στο ένα μίλι της διαδρομής του μαραθωνίου της Βοστόνης και στη γενέτειρα τον Στατό.

«Έχω βρει μεγάλη ανταπόκριση στην Κύπρο, για τον Στέλιο Κυριακίδη, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Με βραβεύσεις, την ονομασία του Παφιακού σταδίου στο όνομα του, τη δημιουργία συλλόγου και άλλα πολλά. Στην Ελλάδα, πρόσφατα, βγήκε ένα ντοκιμαντέρ, για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, που ονομάζεται «Σε Γνωρίζω από την Κόψη». Στο 29 λεπτό, έχουνε τον Στέλιο Κυριακίδη, που τρέχει στη Βοστόνη. Πλέον, ο Κυριακίδης είναι στην μοντέρνα ιστορία της Ελλάδος. Είναι μια ενδιαφέρουσα ιστορία για έναν ιδιαίτερο άνθρωπο. Δεν είχε σπουδάσει, πήγε σχολείο μέχρι τα 14 και αυτό ήταν. Όμως έβγαλε το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο, αυτό της ζωής. Εκεί σπούδασε. Είχε ένα τρομακτικά ανοικτό μυαλό. Ήταν άνθρωπος που ήθελε να ακούσει τη γνώμη σου και μαζί να προχωρήσει. Είχε απίθανε ιδέες, ιδιαίτερη προσωπικότητα, η οποία σε ενέπνεε. Ξεκίνησε τον ελληνικό αθλητισμό. Τότε ο κόσμος σκεφτόταν πως θα φάει και πως θα ζήσει και ο Κυριακίδης, έτρεχε από εδώ και εκεί για να βοηθήσει. Αυτός ήταν ο Κυριακίδης. Ένας απίθανος, απίθανος άνθρωπος».

​

​