Σαν σήμερα: Ο Κύπριος μαραθωνοδρόμος που "έσωσε" την Ελλάδα
15:28 - 20 Απριλίου 2017
Το ημερολόγιο γράφει 20 Απριλίου 1946. Ο 36χρονος τότε Στέλιος Κυριακίδης, βρίσκεται στη Βοστόνη για να λάβει μέρος στην 50η έκδοση του πιο φημισμένου Μαραθωνίου στον κόσμο. Το πρωί της διαδρομής συμβαίνουν δύο πράγματα.
Οι γιατροί του εισηγούνται να μην αγωνιστεί, καθώς υποσιτισμένος όπως ήταν, θα κινδύνευε ακόμα και η ζωή του. Έτρεξε με δική του ευθύνη. Παίρνει και ένα γράμμα από τη σύζυγο και την κόρη του (τριών ετών τότε), που τον κάνει να κλάψει, αλλά και του ατσαλώνει την καρδιά. Άλλωστε είχε πάει στις ΗΠΑ για έναν σκοπό – όπως είπε ο γιος του Δημήτρης (18 μηνών όταν ο Κυριακίδης κέρδισε στη Βοστόνη), είναι ο πρώτος αθλητής στον κόσμο που αγωνίστηκε για φιλανθρωπικό σκοπό και όχι μια φορά, καθώς το 1947 πήγε ξανά στη Βοστώνη μαζεύοντας 50.000 δολάρια για την προετοιμασία της Ολυμπιακής ομάδας της Ελλάδας ενόψει των Αγώνων του Λονδίνου το ‘48.
Υπάλληλος του Δήμου Λεμεσού
Γεννημένος το 1910 στον Στατό της Πάφου, δούλεψε για λίγο στον Δήμο Λεμεσού και γράφτηκε στον ΓΣΟ (εκεί ανήκε μέχρι το τέλος της αθλητικής του σταδιοδρομίας), πριν πάει στην Ελλάδα, με τα χρώματα της οποίας έλαβε μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936. Η συμμετοχή στην Ολυμπιάδα του Βερολίνου του έσωσε τη ζωή στη διάρκεια της κατοχής, αφού Γερμανοί δεν τον εκτέλεσαν όταν βρήκαν στο σπίτι του φωτογραφίες από τους Αγώνες και τη διαπίστευσή του. Το 1938 έτρεξε πρώτη φορά στη Βοστόνη, όμως τα παπούτσια που του έδωσαν οι ομογενείς του πλήγωσαν τα πόδια στα πρώτα χιλιόμετρα. Το 1946 αποφάσισε να ξαναπάει ώστε να κάνει γνωστό στην Αμερική το πρόβλημα της Ελλάδας, η οποία στη δίνη του εμφυλίου μαστιζόταν από τη φτώχεια. Πούλησε εξοπλισμό του σπιτιού του για ν’ αγοράσει το αεροπορικό εισιτήριο – εάν πήγαινε ατμοπλοϊκώς υπήρχε κίνδυνος να χάσει τον αγώνα- όμως πάλι τα χρήματα δεν έφταναν. Ζήτησε βοήθεια από την Ηλεκτρική Εταιρεία (σημερινή ΔΕΗ) όπου δούλευε – μέτραγε τα ρολόγια και είσπραττε λογαριασμούς στο Χαλάνδρι, όπου έμενε.
Γεννημένος το 1910 στον Στατό της Πάφου, δούλεψε για λίγο στον Δήμο Λεμεσού και γράφτηκε στον ΓΣΟ (εκεί ανήκε μέχρι το τέλος της αθλητικής του σταδιοδρομίας), πριν πάει στην Ελλάδα, με τα χρώματα της οποίας έλαβε μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936. Η συμμετοχή στην Ολυμπιάδα του Βερολίνου του έσωσε τη ζωή στη διάρκεια της κατοχής, αφού Γερμανοί δεν τον εκτέλεσαν όταν βρήκαν στο σπίτι του φωτογραφίες από τους Αγώνες και τη διαπίστευσή του. Το 1938 έτρεξε πρώτη φορά στη Βοστόνη, όμως τα παπούτσια που του έδωσαν οι ομογενείς του πλήγωσαν τα πόδια στα πρώτα χιλιόμετρα. Το 1946 αποφάσισε να ξαναπάει ώστε να κάνει γνωστό στην Αμερική το πρόβλημα της Ελλάδας, η οποία στη δίνη του εμφυλίου μαστιζόταν από τη φτώχεια. Πούλησε εξοπλισμό του σπιτιού του για ν’ αγοράσει το αεροπορικό εισιτήριο – εάν πήγαινε ατμοπλοϊκώς υπήρχε κίνδυνος να χάσει τον αγώνα- όμως πάλι τα χρήματα δεν έφταναν. Ζήτησε βοήθεια από την Ηλεκτρική Εταιρεία (σημερινή ΔΕΗ) όπου δούλευε – μέτραγε τα ρολόγια και είσπραττε λογαριασμούς στο Χαλάνδρι, όπου έμενε.
Ο Κυριακίδης βρισκόταν στη Βοστόνη περίπου δύο εβδομάδες πριν τον αγώνα. Οι ομογενείς φρόντισαν για την άνετη διαμονή και την διατροφή του. Στον μεγάλο αγώνα, ο Κυριακίδης έφυγε από τα πρώτα μέτρα το γκρουπ των πρωτοπόρων και δεν τους άφησε να του ξεφύγουν ποτέ (σύμφωνα με τον Τύπο, έτρεχαν 117 αθλητές, άλλες αναφορές μιλούν για 135). Στα 15 τελευταία χιλιόμετρα τρέχουν για τη νίκη ο Κυριακίδης με τον Αμερικανό Κέλι. «Στα 6.5χλμ ήπια πρώτη φορά νερό» περιγράφει στην «Αθλητική «Ηχώ» της εποχής και σημειώνει «ο κόσμος ενθάρρυνε τον Αμερικάνο αλλά και εμένα φωνάζοντας come on the Greek (δεν ήξεραν το όνομά μου)».
Ένας ομογενής πετάγεται, τον φιλάει στο λαιμό και του προσφέρει πορτοκάλι, κάτι που τον αφήνει 35 μέτρα πίσω από τον Κέλι. Ήταν όμως ο πρώτος Έλληνας που συνάντησε στη διαδρομή και του έδωσε δύναμη. Στα 4χλμ πιάνει ξανά τον Αμερικάνο.
«Ένας φίλος μου, Αμερικάνος δημοσιογράφος που γνώρισα στο Boston Club, μου λέει ‘πάνω του, είναι κουρασμένος’. Δεν περίμενα τίποτα άλλο» περιγράφει. Τον αγώνα παρακολούθησαν περίπου μισό εκατομμύριο θεατές. Στον τερματισμό γινόταν συζήτηση για το αν ο Κυριακίδης μπορούσε να κάνει παγκόσμιο ρεκόρ. «Θα μπορούσα να τρέξω σε 2 ώρες και 27 λεπτά, αλλά δεν ήταν στόχος το ρεκόρ». Ο Κέλι είπε το περίφημο «εγώ έτρεχα για τον εαυτό μου και μου ήταν αδύνατο να κερδίσω έναν άνθρωπο που έτρεχε για την πατρίδα του». Στη συνέχεια του έγιναν προτάσεις να τρέξει σε Καναδά, Νέα Υόρκη και Σουηδία, αλλά αρνήθηκε.
Το «πακέτο Κυριακίδη»
Μάζεψε 250.000 δολάρια για τον Ελληνικό λαό, ενώ η περίπτωσή του έφτασε στ’ αφτιά του Αμερικανού προέδρου Τρούμαν, που άνοιξε τις πύλες του Λευκού Οίκου για τον Κυριακίδη. Μαζεύτηκαν επίσης τρόφιμα, ρουχισμό και φάρμακα – γνωστό ως «πακέτο Κυριακίδη» που μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα με έξι καράβια. Λέγεται ότι η δημοσιότητα που έδωσε στο ελληνικό πρόβλημα ο Κυριακίδης, ήταν ο λόγος που η Ελλάδα πήρε 400 εκατ. Αμερικανικής βοήθειας το 1947, από τα 1.4 που στάλθηκαν σε όλη τη δοκιμαζόμενη Ευρώπη στο πλαίσιο του Σχεδίου Μάρσαλ.
Μάζεψε 250.000 δολάρια για τον Ελληνικό λαό, ενώ η περίπτωσή του έφτασε στ’ αφτιά του Αμερικανού προέδρου Τρούμαν, που άνοιξε τις πύλες του Λευκού Οίκου για τον Κυριακίδη. Μαζεύτηκαν επίσης τρόφιμα, ρουχισμό και φάρμακα – γνωστό ως «πακέτο Κυριακίδη» που μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα με έξι καράβια. Λέγεται ότι η δημοσιότητα που έδωσε στο ελληνικό πρόβλημα ο Κυριακίδης, ήταν ο λόγος που η Ελλάδα πήρε 400 εκατ. Αμερικανικής βοήθειας το 1947, από τα 1.4 που στάλθηκαν σε όλη τη δοκιμαζόμενη Ευρώπη στο πλαίσιο του Σχεδίου Μάρσαλ.
Γύρισε στην Αθήνα στις 23 Μαΐου 1946, όπου τον υποδέχτηκαν ένα εκατομμύριο άνθρωπο. Ο Δήμος Αθηναίων τον τίμησε με το μετάλλιο της πόλης, σε τελετή στον Άγνωστο Στρατιώτη, ενώ αμέσως μετά τον δέχθηκε ο πρωθυπουργός Τσαλδάρης. «Έκαμα απλώς το καθήκον μου και έτσι συνεχίζεται ο θρύλος του Φιδιππίδη, του Λούη, του Γεωργαντά και του Τσικλητήρα» αντιφώνησε ο Κυριακίδης, που το μόνο που είπε απευθυνόμενος στον ελληνικό λαό ήταν «να μονιάσουμε».
