«Λαλούν μας πέφτουν τα μωρά μαζί… Πού να τους βάλω

«Εκάμαμεν αίτηση πριν χρόνια για να μας σάσουν το σπίτι. Είμαστε πολλοί τζιαι αναγκάζονται τα μωρά και πέφτουν δύο-δύο. Κάμνει μας και το γραφείο ευημερίας παράπονο, εν γίνεται λαλούν να πέφτουν τα μωρά μαζί… Ε μα τι να κάμω; Που να τους βάλω; Αφού δεν πιάνουμε βοήθεια…».

Τα λόγια της κ. Πολύμνιας σε προσγειώνουν απότομα σε μια πραγματικότητα που ελάχιστοι έχουν ζήσει. Η οικογένεια του Στέργιου και της Πολύμνιας Ανδρέου από την Ερήμη, αποτελείται από δεκατρία μέλη. Μετά από 33 χρόνια γάμου και την απόκτηση έντεκα παιδιών, οι δύο τους συνεχίζουν ακόμα να παλεύουν για να μεγαλώσουν τα παιδιά τους και να τους προσφέρουν όλα όσα χρειάζονται. Οι δυσκολίες και οι αντιξοότητες πολλές… Από το πώς θα φτάσει το φαγητό στο τραπέζι, στην συντήρηση του σπιτιού τους, τα χρέη και το αβέβαιο μέλλον.  

​Αποφάσισα να τους συναντήσω στο σπίτι τους και να μιλήσουμε από κοντά, για όλα όσα βιώνουν καθημερινά ώστε να μάθω περισσότερα για αυτούς. 

«Θα στρίψεις αριστερά και θα δεις το σπίτι με τις πολλές τις τριανταφυλλιές. Θα το καταλάβεις, της κυρίας μου αρέσκει της πολλά να φυτεύκει λουλούδια. Εν να στείλω τον μιτσή κάτω να σε φέρει». 

Λίγα δευτερόλεπτα αργότερα, είχα ήδη αφήσει το αμάξι μου και πορευόμουν προς την είσοδο του σπιτιού. Με καλωσόρισε ο Γιάννης, ο μικρότερος από τα έντεκα παιδιά του 55χρονου Σέργιου και την 49χρονης Πολύμνιας, στην αυλή του σπιτιού. Όπως μου είχε περιγράψει ο κ. Σέργιος, ήταν γεμάτη από λουλούδια και στην μέση βρισκόταν ένα μεγάλο τραπέζι, ώστε να μπορεί να χωράει την μεγάλη οικογένειά τους. 

Πέρασα από την αυλή, μέσα από μια πόρτα με σκάλες, ανέβηκα και έφτασα στην είσοδο του σπιτιού. «Γιάννη μου φέρτην κορούδα ποδά στην κουζίνα μάνα μου». Με υποδέχτηκαν με ένα μεγάλο χαμόγελο και αμέσως έτρεξαν να μου δείξουν τον πίνακα, που ετοίμασαν τα παιδιά τους με φωτογραφίες από όλα τα μέλη της οικογένειας. 

«Κοίτα τι μας έκαμαν, είμαστε όλοι δαμέ. Η πιο μεγάλη είναι η Ελένη μας, έτην δαμέ επαντρέψαμεν την, εν 31 χρονών. Τούτος εν ο γιος μας ο μεγάλος, ο Κύπρος, έκαμε μας τζιαι δύο εγγονάκια. Τούτος εν ο Μελέτιος ο «Καζαντζίδης» μας, κάτω εν ο γιος μας ο Παναγιώτης. Δαμέ εν ο Ηλίας μας και δίπλα η «γιαλλούρα» μας, έτσι την φωνάζουμε την Αντριανή. Πάνω εν η κόρη μας η Ευλαμπία, εν στην Κρήτη τώρα σπουδάζει. Κάτω εν τα μιτσιά μας τα «κωθωνάκια μας», ο Κωνσταντίνος, ο Ραφαήλ, ο Ευάγγελος και ο Γιάννης. Ο πιο μικρός που είναι 14 χρονών». 

Μου εξήγησαν ότι στο σπίτι αυτή την στιγμή μένουν τα επτά από τα έντεκα παιδιά, με τους υπόλοιπους είτε να έχουν κάνει οικογένεια, είτε να μένουν μόνοι τους.

Την στιγμή που τους επισκέφτηκα, βρισκόταν μόνο μικρός Γιάννης στο σπίτι, έτσι δεν υπήρχαν οι αναμενόμενες φωνές και συζητήσεις που υπάρχουν σε ένα σπίτι γεμάτο από παιδιά και κόσμο. Δύο παράθυρα ήταν ανοιχτά στην κουζίνα, από όπου έμπαινε ένας δυνατός και δροσερός αέρας. Κάτσαμε γύρω από το μεγάλο τραπέζι που καταλάμβανε το μεγαλύτερο κομμάτι της κουζίνας και ξεκινήσαμε την κουβέντα μας. 

«Για να φάμε ένα μεσημέρι βάλλουμε τέσσερα κοτόπουλα»

Ο κ. Σέργιος μεγάλωσε στην Ερήμη μέχρι που πριν 33 χρόνια γνώρισε την κ. Πολύμνια. Αν και η κ. Πολύμνια ήταν από την Καλαβασό, αποφάσισαν αν ζήσουν στην Ερήμη, για να αξιοποιήσουν ένα οικόπεδο που είχαν, χτίζοντας το σπίτι τους. 

«Εγώ είμαι οικοδόμος, μόνος μου τα έκαμα τούτα που θωρείς. Χτίζω τα μόνος μου σιγά-σιγά. Τώρα τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια δουλεύω ως συντηρητής στις Βάσεις».

Η κ. Πολύμνια, όπως μας είπε, ήταν πάντα στο σπίτι και δεν δούλευε, σχολιάζοντας με χιούμορ ότι, «εν επρολάβαινα να πλυνίσκω τζιαι να μαγειρεύω δαμέσα, όλη μέρα από τις 5:00 το πρωί μέχρι τα μεσάνυχτα». 

Την ημέρα που συναντηθήκαμε, ετοίμαζαν ένα μεγάλο τραπέζι για τα γενέθλια του γιου τους, του Κωνσταντίνου, πράγμα που με έκανε να αναρωτηθώ, πόσο φαγητό θα πρέπει να ετοιμάζουν κάθε ημέρα για να τραφούν όλα τα μέλη.

«Κοίταξε αγάπη μου, άμαν υπάρχει αγάπη και κατανόηση τζιαι μάθεις και τα μωρά σου που μιας αρχής, ότι κάμνει η μάμα τους να το τρώσειν φκάλεις τα πέρα. Για να φάμε ένα μεσημέρι βάλλουμε τέσσερα κοτόπουλα. Θωρείς τες τούτες τις μαείρισσες; Εν πέντε-πέντε που τις χρησιμοποιώ», εξηγεί η κ. Πολύμνια. 

Υπάρχουν φορές που η οικογένεια δέχεται βοήθεια και από καταστηματάρχες της Ερήμης, οι οποίοι προσφέρουν ότι μπορούν, ενώ άλλες φορές με όσα λίγα έχουν, προσπαθούν να ετοιμάσουν κάτι νόστιμο για όλους. Ποτέ ωστόσο, όπως είπε ο κ. Στέργιος, δεν υπήρξε ημέρα που να μην έχουν ένα πιάτο φαγητό στο τραπέζι τους.  

«Δόξα Σοι ο Θεός… Και δέκα ευρώ να κρατώ κάτι θα κάμουμε. Ότι έχουμε. Λαλούν μου πολλοί έχει κρίση, λαλώ τους μα ήντα κρίση, άμαν κρατώ δέκα ευρώ, άτε να μείνω με πέντε. Αν δεν κρατώ πάω και στην φύση και μαζεύκω χόρτα, αγρέλια για να φάμε. Εμάθαν και τα μωρά και παν και εκείνα να μαζέψουν, γεμώνουν τις τσέντες και έρκουνται. Όσες φτώχιες και να είχαμε η αλήθεια είναι ότι ένα πιάτο φαΐ είχαμε το πάντα να ταΐσουμε τα μωρά μας. 

Μπορεί να πάω και στον κασσάπη και να πιάσω μιαν κεφαλή του χοίρου, που μπορεί κάποιοι να ακούν και να μεν τους αρέσκει. Εγώ με εκείνο το κεφαλάκι, μπορώ να κάμω και δύο φαγητά για τα μωρά μου, μακαρόνια, σούπα... Αν έχεις τα μωρά σου μαθημένα να τα τρώνε όλα, ότι μαγειρέψεις θα το φάνε. 

Έχει ένα πολλά γνωστό φούρνο που μας φέρνει ψωμιά δωρεάν μία ή δύο φορές την εβδομάδα. Βάλω τα μέσα στο ψυγείο και τρώμεν τα. Το ίδιο και οι ψησταριές στην περιοχή, μπορεί να τους μείνει κοτόπουλο για παράδειγμα. Βάλλω το στο ψυγείο, ξεκοκκαλίζω το και κάμει το η γυναίκα μου κριθαράκι ή κάτι άλλο». 

«Τι να κάμω; Πού να τους βάλω;»

Στο σπίτι τους αυτή την στιγμή μένουν τα επτά από τα έντεκα παιδιά, τα οποία αναγκάζονται παρόλο που έχουν μεγαλώσει, να κοιμούνται στα ίδια δωμάτια και κρεβάτια με τα αδέλφια τους. Αν και ζήτησαν βοήθεια για να μπορέσουν αν φτιάξουν το σπίτι τους, δεν έλαβαν καμία τελικά. 

«Εκάμαμεν αίτηση πριν πολλά χρόνια για να μας σάσουν το σπίτι στο Γραφείο Ευημερίας, διότι εσάζαν παλιά σπίτια. Εμάς εν μας εβοηθήσαν… Λέω καλάν, δηλαδή το δικό μας το σπίτι ενεν παλιό; Έπρεπε πρώτα να μας βοηθήσουν εμάς που έχουμε και τόσα κοπελούθκια και δυσκολίες. Εν πολλά τα έξοδα, ειδικά τότε που τα μωρά ήταν μικρά», εξηγεί η κ. Πολύμνια. 

Την ίδια στιγμή στην προσπάθεια που κάνουν τα παιδιά να βοηθήσουν την οικογένεια, αποφάσισαν να εκμεταλλευτούν το πατρικό του κ. Στέργιου και να μετακομίσουν δύο από τα αγόρια, ώστε να μείνουν για λίγο μαζί. 

«Λόγω οικονομικών, δεν μπορούμε να το φτιάξουμε για να μείνουν μέσα. Δουλεύουν τα παιδιά μου και μου δίνουν κάποια χρήματα, για να μπορώ να τους σάσω το σπίτι, όπως έκαμα τζιαι με τούτο δαμέ. Μακάρι να κανονιστούν διότι είμαστε πολλοί, αναγκάζονται τα μωρά και πέφτουν δύο-δύο. Τώρα εν να φκερώσουν τα δωμάτια, να πέφτουν ξεχωριστά. Κάμνει μας και το Γραφείο Ευημερίας παράπονο, εν γίνεται λαλούν να πέφτουν τα μωρά μαζί… Ε μα τι να κάμω; Που να τους βάλω; Αφού δεν πιάνουμε βοήθεια». 

Με τη βοήθεια του κοινοτάρχη της Ερήμης πριν από χρόνια, το ζευγάρι κατάφερε να αποκτήσει ένα οικόπεδο το οποίο σκόπευε να αξιοποιήσει, κτίζοντας κάτι μελλοντικά για τα παιδιά του. Ωστόσο, οι δυσκολίες και οι απαιτήσεις του να μεγαλώνει κανείς τόσα παιδιά, δεν τους έδωσε την ευκαιρία να εκμεταλλευτούν το χώρο όπως θα ήθελαν. 

«Εν μπορούμε να προχωρήσουμε, χρειαζόμαστε λεφτά που δεν τα έχουμε. Μπορώ μόνος μου να χτίσω το σπίτι και να το σάσω, αλλά δεν έχουμε την δυνατότητα. Ακόμα και με τα προβλήματα υγείας που έχω, προσπαθώ το».

Η κ. Πολύμνια σημειώνει ότι λόγω του χρέους που έχουν στην τράπεζα, το οποίο δεν θέλει να φορτώσει στα παιδιά της σε περίπτωση που είτε η ίδια, είτε ο σύζυγός της πάθουν κάτι, σκέφτεται να πουλήσει το οικόπεδο ή κάνει έναν διακανονισμό με την τράπεζα για εκποίηση της περιουσίας. 

«Εμείναμε χωρίς αυτοκίνητο, εν μπορούμε να πάμε πούποτε»

Οι μετακινήσεις είναι άλλο ένα πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίσουν ο κ. Στέργιος και η κ. Πολύμνια, αφού τους τελευταίους τρεις μήνες, το όχημα με το οποίο μετακινούνταν, έχει μηχανολογικά προβλήματα. 

«Τωρά κορούα μου έχει τρεις μήνες, έσπασε το διπλοκάμπινο μου. Λόγω οικονομικών έχω το τζιαμέ. Παίρνουν με και φέρνουν με τα παιδιά μου όποτε μπορούν. Εν μπορούμε να πάμε πούποτε μόνοι μας. Πρέπει να ζητώ που τη κόρη μου την μεγάλη βοήθεια. Έρχεται να πάρει τους μιτσιούς στα μαθήματά τους. Μετά εν να πρέπει να την στείλω να πάει να μας ψουμνίσει, έχουν τζιαι τούτοι τις δουλειές τους». 

Όπως εξηγεί, το αυτοκίνητο χρειάζεται αρκετά χρήματα για να διορθωθεί και προσπαθεί σιγά-σιγά, να δίνει κάποια χρήματα για να το επισκευάσουν, ωστόσο δεν είναι αρκετά. Την ίδια στιγμή, καλούνται να καλύψουν και τα καθημερινά έξοδα με έναν από τους μεγαλύτερους λογαριασμούς της οικογένειας, να είναι αυτός της ΑΗΚ τον οποίο προσπαθούν όλοι μαζί αποπληρώσουν. 

«Οι μικροί μου γιοι ξεκίνησαν να δουλεύουν και βοηθούν. Όταν έρχεται το ρεύμα, θέλουν να δίνουν και εκείνοι λεφτά, άλλοι 50 ευρώ άλλοι περισσότερα. Υποτίθεται ότι έχουμε έκπτωση επειδή είμαστε πολύτεκνοι, αλλά το ρεύμα πάλε μπορεί να έρθει που 400 ως και 600 ευρώ τον χειμώνα. Για να καταλάβεις, η γυναίκα μου βάλλει 8 πλυντήρια την ημέρα, με τόσα άτομα που είμαστε δαμέ». 

«Τα μωρά δουλεύκουν γιατί θέλουν να βοηθούν στο σπίτι»

Από μικρή ηλικία, όλα τα παιδιά της οικογένειας προσπαθούν με τον δικό τους τρόπο, να στηρίξουν ο ένας τον άλλο, βρίσκοντας δουλειά σε διάφορα καταστήματα στην περιοχή. 

«Τα μωρά μας έμαθαν να δουλεύουν από μικροί. Ότι μπορούν να κάμουν στο χωριό κάμνουν το για να φυλάξουν 10 ή 20 ευρώ να περάσουν την εβδομάδα. Εκάμαν και ένα κουτί που όταν πιάσουν περισσότερα λεφτά, βάζουν τα εκεί για όλους μας. Ξέρουν ότι εγώ θα πάω supermarket τζιαι βάλλουν μου τα τζιαμέ τα λεφτά», εξηγεί ο κ. Σέργιος. 

Όπως μας είπε, μπορεί να δουλέψουν σε πλυντήρια αυτοκινήτων, καφετέριες, ακόμα και στην εκκλησία, όπου βοηθούν με το άνοιγμα των τάφων, προκειμένου να μαζέψουν κάποια χρήματα. «Ο άνθρωπος είναι καθρέφτης το ίδιο και τα μωρά σου. Ότι τους δείξεις θα σου δείξουν». 

Η κ. Πολύμνια θυμάται όταν είχαν πρωτοεμφανιστεί τα tablets και πόσο πολύ ήθελαν να αγοράσουν ένα, αλλά δεν είχαν χρήματα. «Ήθελαν τα μωρά αλλά ήταν πολλά ακριβά, εν εμπορούσαμε να αγοράσουμε. Που εμεγαλώσαν λίγο και ξεκινήσαν να δουλεύκουν, εφυλάξαν λεφτά, εβοηθήσαμε τους και εμείς και αγοράσαμε ένα. Πάνω σε τζιείνο επαίζαν όλοι. Τα μωρά ότι βλέπουν, θέλουν και εκείνα». 

«Αγοράζαμε τυχερές σακούλες τζιαι εβάλαμε τες κάτω που το δέντρο»

Την στιγμή που άλλα παιδιά επιλέγουν τα παιχνίδια τους μέσα από χιλιάδες που πωλούνται κατά την περίοδο των εορτών, η οικογένεια αυτή, προτεραιότητα είχε να προγραμματιστεί, ώστε να υπάρχει φαγητό στο τραπέζι.

Από νωρίς ο κ. Στέργιος κανόνιζε όπως μας είπε, τα χρήματά του για τα τρόφιμα και το φαγητό και με την βοήθεια κάποιον κουπονιών, φρόντιζε να υπάρχει πάντα το γιορτινό κλίμα στο τραπέζι. 

«Με τα δώρα των μωρών ότι εμπορούσαμε εκάμναμε που ήταν πιο μικροί, τώρα καταλάβουν. Τότε όμως, μπορεί να τους αγοράζαμε τυχερές σακούλες εκείνες τις μεγάλες, ετυλίγαμε τες τζιαι εβάλαμε τες κάτω που το δέντρο, για να έχουν κάτι να ανοίξουν την ημέρα των Χριστουγέννων». 

Το δέντρο στο οποίο τοποθετούσαν τα δώρα για χρόνια, όπως αναφέρει η κ. Πολύμνια, ήταν σπασμένο χωρίς πόδια. Για να μπορεί να το στολίζει, το τοποθετούσε σε ένα κουβά με άμμο και έβαζε κορδέλες γύρω για να μην φαίνεται. 

«Μια κοπέλα που γνωρίσαμε και κάναμε παρέα, μου είπε ότι ήταν να μου φέρει νέο δέντρο, δεν έδωσα σημασία. Μιαν ημέρα χτυπά το κουδούνι τζιαι μπαίνει μέσα ένα μεγάλο δέντρο, με κάμποσες κάσιες… Παναγία μου θυμούμαι το ακόμα. Λαλώ της μα τι έκαμες; Λαλεί μου δεν θα ξανα μείνεις με τούτο το παλιόδεντρο, θα έχει από εδώ και πέρα δέντρο καλό. Από τότε έχω τζιήνο το δέντρο, στολίζουν το οι μιτσιοι μου… Εντύθηκε και Άγιος Βασίλης μια-δύο χρονιές και έφερε δώρα των μωρών και εκάμαν μια χαρά, τι να σου πω!». 

Οι οικογενειακές στιγμές και οι μικρές χαρές της ζωής

Με όλες τις δυσκολίες που έχει να αντιμετωπίσει αυτή η οικογένεια, πάντα καταφέρνει από τα μικρά και καθημερινά, να βρίσκει την χαρά και την αισιοδοξία που χρειάζεται για να προχωρήσει. 

Ακόμα και όταν τα περισσότερα παιδιά ήταν ακόμα μικρά σε ηλικία και χρειαζόταν μεγάλη προεργασία για να κάνουν όλοι μαζί μια βόλτα, ο κ. Στέργιος και η κ. Πολύμνια έκαναν ότι περνούσε από τα χέρι τους, για να περάσουν όμορφες οικογενειακές στιγμές.  

«Οι διακοπές μας τα τελευταία 13 χρόνια είναι στα Καννάβια με την συντεχνία της ΣΕΚ. Μας δίνουν δυο διαμερίσματα και πάμε μια εβδομάδα. Πιο παλιά έπρεπε να κουβαλώ αμαξούες, και πράγματα για τα μωρά ήταν ταλαιπωρία, αλλά χαλάλι τους. Τους έπαιρνα για εκείνη την πισίνα που τους άρκεσε να παίζουν. Και μόνο για μια εβδομάδα που δεν χρειαζόταν να μαγειρέψω για εμένα ήταν παράδεισος. Έτσι τους μεγαλώσαμε, προσπαθούσαμε να του παίρνουμε παντού. Φορτώναμε το αυτοκίνητο με παγωνιέρες και πηγαίναμε να ψήσουμε και να κάνουμε picnic. Δεν θέλαμε να στερηθούν τίποτα». 

Μετά το τρίτο και τέταρτο μωρό συνεχίζεις να κάμνεις, λέει η κ. Πολύμνια, αφού «κοντά στο ένα μεγαλώνει και το άλλο. Εκεί που τρώει το ένα τρώει και το άλλο. Υπήρχε πάντα το οικονομικό άγχος και το άγχος για την οικογένεια μας. Εμεγάλωσα όμως τούτα τα μωρά με τα δύο μου χέρια, δεν είχα με μάνα με πατέρα για βοήθεια. Οι δυσκολίες εν πολλές, αλλά πάντα λαλείς Δόξα Σοι ο Θεός, να έχουν υγεία και άμαν μεγαλώσουν τα μωρά, ο κάθε ένας πιάνει και τον δρόμο του».