Η αποτυχία της ʼγκυρας, το άδειασμα από τους τρίτους και η κριτική στο εσωτερικό

Μπορεί η απόφαση του Ταγίπ Ερντογάν να στείλει το τέταρτο γεωτρύπανο στα ανοικτά της Τουρκίας, να κατεύνασε κάπως τους τόνους στην ανατολική Μεσόγειο, όμως όλες οι πλευρές παραμένουν σε επιφυλακή, αφού στο παρασκήνιο η Τουρκία συνεχίζει να προκαλεί, είτε με παράνομες έρευνες από άλλα σκάφη, είτε μέσω Navtex για στρατιωτικές ασκήσεις.  

Στο επίπεδο των ενεργειακών η Τουρκία επιχείρησε τους τελευταίους μήνες να εμπλακεί στη συζήτηση και να δημιουργήσει προσκόμματα στις ενέργειες της Κυπριακής Δημοκρατίας, με δύο τρόπους. Ο πρώτος έχει να κάνει με τις παράνομες έρευνες της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο, οι οποίες προς το παρόν περιορίστηκαν εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Το δεύτερο έχει να κάνει με την προσπάθεια της Τουρκίας να εμπλακεί στους σχεδιασμούς για μεταφορά φυσικού αερίου από την ανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη.

Και για τα δύο, στο εσωτερικό της Τουρκίας, επικρατεί αναστάτωση και ασκείται έντονη κριτική προς τον Ταγίπ Ερντογάν. Για το θέμα των ερευνών και των γεωτρήσεων οι εμπνευστές αλλά και οι υποστηρικτές του δόγματος της Γαλάζιας Πατρίδας, άσκησαν δριμεία κριτική στο γεγονός ότι η γεώτρηση του Αμπντουλχαμίτ Χαν πραγματοποιείται εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας λίγα χιλιόμετρα από τις τουρκικές ακτές. Όσοι φωνάζουν υποδεικνύουν ότι ο Ταγίπ Ερντογάν υπέκυψε στις πιέσεις των δυτικών για να μην προκαλέσει νέα ένταση στην ανατολική Μεσόγειο. Μέσα στους δυτικούς που επηρέασαν τον Τούρκο Πρόεδρο, συμπεριλαμβάνουν τον Αμερικανό Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, τον Γερμανό Καγκελάριο Όλαφ Σόλτς και τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν.

Εξάλλου προς αυτές τις κατευθύνσεις προηγήθηκαν των εξαγγελιών για την τουρκική γεώτρηση, οι πιέσεις της Λευκωσίας έτσι ώστε να διασφαλιστεί πως δεν θα δημιουργηθούν νέα πεδία έντασης εντός της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Πάντως τουρκικά δημοσιεύματα φέρουν τον Ταγίπ Ερντογάν έτοιμο για να προαναγγείλει νέα γεώτρηση στην ανατολική Μεσόγειο, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών στον στόχο που εργάζεται τώρα το Αμπντουλχαμίτ Χαν, αυτή τη φορά εντός της κυπριακής ΑΟΖ, κάτι ωστόσο που δεν επιβεβαιώνεται.

Από την άλλη σε ότι αφορά τη μεταφορά του φυσικού αερίου από τα κράτη της ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη, η Τουρκία επιχείρησε να σπάσει τους στενούς διπλωματικούς δεσμούς της Κύπρου ειδικά με το Ισραήλ και την Αίγυπτο έτσι ώστε να μπει στο παιχνίδι και να προκαλέσει το ενδιαφέρον της Ε.Ε. για τη μεταφορά του φυσικού αερίου μέσω Τουρκίας. Σε αυτό το πλαίσιο, Ταγίπ Ερντογάν και Μελβούτ Τσαβούσογλου επιχείρησαν και πέτυχαν να αποκαταστήσουν πλήρως τις σχέσεις με την Ιερουσαλήμ και παράλληλα να βελτιώσουν το επίπεδο συνεννόησης με την Αίγυπτο.

Αυτό ωστόσο εκτιμάται πως σε πρώτο χρόνο δεν θα έχει κανένα ουσιαστικό αντίχτυπο στον προγραμματισμό της Ε.Ε. η οποία φιλοδοξεί να προμηθεύεται άμεσα φυσικό αέριο με πλοία από τους δύο σταθμούς υγροποίησης της Αιγύπτου, στο οποίο θα καταλήγουν προς το παρόν ποσότητες φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα του Ισραήλ και της Αιγύπτου. Ταυτόχρονα στο τραπέζι παραμένουν και οι σχεδιασμοί για κατασκευή του EastMed, στο οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση δίδει ιδιαίτερη προσοχή.

Ενδεικτικές των τουρκικών επιδιώξεων είναι οι δηλώσεις του Τούρκου καθηγητή και μέλους της Επιτροπής για Θέματα Ασφάλειας και Εξωτερικής Πολιτικής της Τουρκικής Προεδρίας, Τζιαγρί Ερχάν, ο οποίος υποστήριξε ότι η ενεργειακή συνεργασία θα είναι μια από τις όψεις της προσέγγισης μεταξύ Τουρκίας-Ισραήλ, στα πλαίσια της συμφωνίας των δύο χωρών για εναρμόνιση των διπλωματικών τους σχέσεων.

Υποστηρίζοντας ότι Τουρκία και Ισραήλ είχαν τα τελευταία δύο χρόνια εντατικές επαφές όσον αφορά στον τομέα της ενεργειακής συνεργασίας τους στην Ανατολική Μεσόγειο, ο Ερχάν ισχυρίστηκε: «Όχι μόνο η έρευνα και οι εξορύξεις για πηγές υδρογονανθράκων, αλλά και η μεταφορά τους μέσω Τουρκίας, αποτελεί επιλογή για το Ισραήλ».

Μάλιστα οι Τούρκοι συνδέουν την αναθέρμανση του ενδιαφέροντος του Ισραήλ με το γεγονός ότι οι ΗΠΑ απέσυραν τον ενδιαφέρον τους όσον αφορά στο έργο East Med, η επιλογή της Τουρκίας για τη μεταφορά του φυσικού αερίου του Ισραήλ, αποτελεί πλέον την πιο ορατή και πιο ορθολογιστική επιλογή», δήλωσε ο Ερχάν. Τις απόψεις του Ερχάν, ωστόσο, δεν τις συμμερίζεται η τουρκική αντιπολίτευση, η οποία αφενός ασκεί κριτική για το φλερτ με το Ισραήλ και αφετέρου αμφισβητούν τα οφέλη μιας τέτοιας κίνησης. 

Οι εργασίες σε τεχνικό επίπεδο συνεχίζονται ενώ μέχρι το τέλος του χρόνου αναμένονται και νεότερα αφού προηγηθούν και οι επόμενες ερευνητικές γεωτρήσεις κι αφού υπάρξει και η ανάλογη συμπαράσταση μεταξύ των εταιριών. Υπενθυμίζεται εξάλλου πως η Chevron έλαβε χρόνο από την ΚΔ μέχρι το τέλος του χρόνου για να ανακοινώσει το χρονοδιάγραμμα εκμετάλλευσης του Αφροδίτη.

Πάντως στο τραπέζι βρίσκεται και η πρόταση της ελληνικής εταιρείας Energean η οποία ολοκλήρωσε ένα αξιόλογο πλάνο για μεταφορά ποσοτήτων φυσικού αερίου από το κοίτασμα Αθηνά του Ισραήλ προς την Κύπρο, όπου θα υγροποιείται σε πλωτή πλατφόρμα και ακολούθως θα αποστέλλεται με πλοία FLNG προς την Ε.Ε.

Είναι ξεκάθαρο πως με τα δεδομένα όπως παρουσιάζονται αυτή τη στιγμή, μοιάζει αδύνατο να ανατραπούν οι σχεδιασμοί, όχι μόνο της Κύπρου, αλλά και των γειτονικών χωρών, σε σχέση με τον τρόπο εκμετάλλευσης, που περιλαμβάνει και τη μεταφορά του φυσικού αερίου προς την ΕΕ. Αυτό ουσιαστικά ερμηνεύεται σε αυτονόητο αποκλεισμό της Τουρκίας από την εξίσωση, που στην παρούσα φάση δεν πείθει κανέναν για τα οφέλη που θα προκύψουν από μια ενδεχόμενη συνεργασία με την Τουρκία.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

•  Ευθείες απειλές Μπαχτσελί σε Ελλάδα-«Να συνέλθουν αλλιώς θα είναι χειρότερα από το 1922»
• Ζητούν και τα ρέστα-«Οι ε/κ μετέφεραν το θέμα των καυσίμων σε διεθνές σκηνικό»
• Έρευνα για μέλη της ειρηνευτική δύναμης αρχίζει στα κατεχόμενα