Οι επιλογές για σπουδές μετά το Brexit-Τα δίδακτρα και το κόστος ζωής

Το Brexit και η πανδημία του κορωνοϊού, έχουν ανατρέψει τα μέχρι τώρα δεδομένα που γνωρίζαμε για τους Κύπριους φοιτητές, σε ότι αφορά τα Πανεπιστημιακά ιδρύματα που επιλέγουν να φοιτήσουν. Ο οικονομικός, είναι ένας από τους πιο σημαντικούς, παράγοντες σε ότι έχει να κάνει με τις χώρες στις οποίες καταλήγουν οι Κύπριοι για τις σπουδές τους.

Για πολλά χρόνια, την πρωτιά στις επιλογές των Κύπριων διατηρούσαν η Ελλάδα και η Βρετανία. Στην Ελλάδα οι φοιτητές που καταφέρνουν να εξασφαλίσουν θέση στα Ανώτερα και Ανώτατα ιδρύματα, φοιτούν χωρίς να χρειάζεται να πληρώσουν δίδακτρα. Στην Βρετανία, μέχρι και πριν το Brexit, οι Κύπριοι μπορούσαν να εκμεταλλευτούν το φοιτητικό δάνειο και να σπουδάσουν.

Με την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, πολλοί φοιτητές που σκόπευαν να φοιτήσουν στην χώρα, αναγκάστηκαν να αλλάξουν πλάνα, αφού σε πολλά πανεπιστήμια αυξήθηκαν τα δίδακτρα. Το ενδιαφέρον φαίνεται να στρέφεται εγχώρια, τόσο σε Δημόσια όσο και σε Ιδιωτικά Πανεπιστήμια της Κύπρου, όπως και στην Ολλανδία, που τα τελευταία χρόνια αποτελεί μια από τις πρώτες επιλογές  των φοιτητών, λόγω των χαμηλών διδάκτρων.

Μιλώντας στον REPORTER για τις επιλογές των Κύπριων μετά το Brexit, ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Εκπαιδευτικών Συμβούλων Κύπρου, Άδωνης Αμερικάνος ξεκαθαρίζει ότι υπάρχουν κάποιοι φοιτητές που έχουν εγκριθεί μέσω του Προγράμματος Εγκατάστασης Πολιτών ΕΕ στη Βρετανία (Settled and Pre-settled) και θα δικαιούνται τα δίδακτρα (home fees) που απολαμβάνουν σήμερα, οι Βρετανοί φοιτητές δηλαδή 9.250 περίπου.

Από κει και πέρα, πολλοί φοιτητές ψάχνουν άλλες επιλογές σε Ευρωπαϊκές χώρες. «Η Ολλάνδία είναι η πρώτη επιλογή που χτύπησαν την πόρτα οι Κύπριοι μετά το Brexit, υπάρχουν όμως και άλλες επιλογές σε άλλες χώρες όπως η Ιταλία, η Τσεχία, η Λιθουανία και η Βουλγαρία. Την ίδια στιγμή, συνήθως επιλέγουν αγγλόφωνα προγράμματα και λίγοι είναι εκείνοι που θα πάνε σε μη αγγλόφωνα. Γι’ αυτό τον λόγο, παρατηρείται και αύξηση των αγγλόφωνων προγραμμάτων στα Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια».

Τα δεδομένα για την Βρετανία

Από τον Αύγουστο του 2021, οι φοιτητές της ΕΕ, θα πληρώνουν τα ίδια δίδακτρα με τους φοιτητές χωρών εκτός Ε.Ε. για σπουδές στη Βρετανία. Τα δίδακτρα για τους φοιτητές, που έχουν ήδη αρχίσει τις σπουδές τους στη Βρετανία ή έχουν ξεκινήσει τις σπουδές τους το ακαδημαϊκό έτος 2020- 2021, θα εξακολουθούν να είναι τα ίδια με τους ντόπιους φοιτητές, μέχρι την ολοκλήρωση των σπουδών τους.

Λόγω αυτού, αρκετά μειωμένες είναι οι αιτήσεις που έγιναν μέχρι το τέλος Ιανουαρίου σε ολόκληρη την ΕΕ. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του UCAS, φαίνεται ότι υπήρξε μείωση της τάξεως του 40%, ενώ στην Κύπρο, ο κ. Αμερικάνος εκτιμάει ότι η μείωση αυτή είναι μεγαλύτερη. «Με την έγκριση ωστόσο του καθεστώτος προεγκατάστασης για κάποιους φοιτητές, ο αριθμός θα έχει σίγουρα μειωθεί» σημειώνει ο κ. Αμερικάνος.

Με το καθεστώς προεγκατάστασης, τα δίδακτρα θα είναι τα ίδια με αυτά που πληρώνουν και οι Βρετανοί φοιτητές (9.250 περίπου, ανάλογα με το πανεπιστήμιο και τον κλάδο). Την ίδια στιγμή, αν κάποιος πληροί συγκεκριμένα κριτήρια σύμφωνα με τον κ. Αμερικάνο, μπορεί να διεκδικήσει χαμηλότερα δίδακτρα ή δάνειο σπουδών.  

Ξεκαθαρίζεται ακόμη ότι, παρόλο που η Βρετανία δεν ανήκει πλέον στην ΕΕ, υπάρχουν επιλογές σε περίπου 30 Πανεπιστήμια, τα οποία έχουν διατηρήσει τα ίδια χαμηλά δίδακτρα που είχαν και προηγουμένως, με τον κ. Αμερικάνο, να καλεί τους υποψήφιους φοιτητές, να ψάξουν καλά τις επιλογές τους, πριν αποφασίσουν να αφαιρέσουν την Βρετανία από την λίστα τους.

Εξάλλου, ορισμένα Πανεπιστήμια στην χώρα, ανακοίνωσαν ότι θα διατηρήσουν τα δίδακτρα στο υφιστάμενο επίπεδο, για την ακαδημαϊκή χρονιά 2021-2022 για Κύπριους άντρες φοιτητές, που υπηρετούν τη στρατιωτική τους θητεία τη χρονιά 2020-2021.

Μετά την έξοδο την Βρετανίας από την ΕΕ, τα δίδακτρα για τους διεθνείς φοιτητές, κυμαίνονται από 13.000 μέχρι και 45.000 σε κλάδους όπως η Ιατρική. Ο κ. Αμερικάνος σημειώνει ότι στα περισσότερα Πανεπιστήμια, τα δίδακτρα είναι από 15.000-21.000, ενώ πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι, είναι μόνο τρία τα χρόνια σπουδών και όχι τέσσερα ή πέντε όπως την Κύπρο και την Ελλάδα.

Όσον αφορά το κόστος ζωής, ένας φοιτητής υπολογίζεται ότι θα χρειάζεται περίπου 12.000 μέχρι και 16.000 για την διατροφή και την διαμονή του, σε περιοχές οι οποίες βρίσκονται εκτός Λονδίνου. Η πρωτεύουσα της Βρετανίας, είναι μια από τις ακριβότερες, έτσι το κόστος ζωής για έναν φοιτητή εκεί μπορεί να φτάσει μέχρι και τις 25.000 τον χρόνο.

Η πρώτη επιλογή μετά το Brexit η Ολλανδία

Το γεγονός ότι διαθέτει κάποια από τα καλύτερα Πανεπιστήμια στον κόσμο, σε συνδυασμό με τα ιδιαίτερα χαμηλά δίδακτρα και την παροχή προγραμμάτων στα αγγλικά, κάνουν την Ολλανδία ιδανική επιλογή για τους Κύπριου φοιτητές.

«Υπάρχει ενδιαφέρον από τους Κύπριους, διότι προσφέρει αγγλόφωνα προγράμματα και έχει πολλά πανεπιστήμια παγκοσμίου φήμης. Στα συγκεκριμένα Πανεπιστήμια ωστόσο, χρειάζεται κάποιος να είναι πολύ καλός μαθητής για να ανταπεξέλθει. Επειδή ακριβώς έχει χαμηλά δίδακτρα, θέλουν να συνεχίσουν να προσφέρουν ποιοτική εκπαίδευση στους καλούς μαθητές. Τα κριτήρια εισδοχής μετά και το Brexit, είναι πιο αυστηρά» αναφέρει ο κ. Αμερικάνος.

Τα δίδακτρα για φοιτητές από χώρες της ΕΕ, κυμαίνονται στις 2.168 ανά έτος, ενώ όπως εξήγησε ο κ. Αμερικάνος, για φέτος τα δίδακτρα είναι μειωμένα κατά 50% λόγω της πανδημίας και 50% μειωμένα για τους πρωτοετείς φοιτητές. Αυτό σημαίνει ότι οι φοιτητές που θα ξεκινήσουν να φοιτούν από Σεπτέμβρη στην Ολλανδία, θα πληρώσουν την πρώτη χρονιά μόλις 530 ευρώ.

Υπάρχουν κάποιες σχολές (π.χ. Liberal Arts Colleges και Ιδιωτικά Πανεπιστήμια), τα οποία καθορίζουν υψηλότερα δίδακτρα περίπου €4.000 ανά έτος. Παρόλα αυτά, το κράτος προσφέρει την οικονομική βοήθεια σε φοιτητές που πληρούν διάφορα κριτήρια. Μερικά από τα βοηθήματα μπορεί να είναι, το βασικό δάνειο διαβίωσης, η συμπληρωματική επιχορήγηση διαβίωσης, το συμπληρωματικό δάνειο διαβίωσης και το δάνειο για τα δίδακτρα, με λιγότερο από 1% επιτόκιο και μακροπρόθεσμη αποπληρωμή

Το κόστος διαβίωσης κυμαίνεται στα €800 - €1.000 ευρώ μηνιαίως, δηλαδή γύρω στις 12.000 τον χρόνο και συμπεριλαμβάνει διαμονή, διατροφή, ασφάλεια, κτλ. Για τις μεγάλες πόλεις όπως το Άμστερνταμ, το Ρόττερνταμ και η Ουτρέχτη, υπολογίζεται ότι το κόστος διαβίωσης είναι ψηλότερο.

Αυξάνεται το ενδιαφέρον για την Κύπρο

Μπορεί η χώρα μας να μην είχε μεγάλη απήχηση από τους Κύπριους φοιτητές, ιδιαίτερα στα ιδιωτικά Πανεπιστήμια, ωστόσο τα χαμηλότερα δίδακτρα σε σχέση με την Βρετανία και το πλεονέκτημα του να μένει κανείς κοντά στο σπίτι του, ιδιαίτερα κατά την περίοδο του κορωνοϊού, έκανε αρκετούς να επιλέξουν να παραμείνουν στην Κύπρο.

Σύμφωνα και με όσα ανέφερε ο κ. Αμερικάνος, φαίνεται ότι η Κύπρος και η Ελλάδα, «σίγουρα θα αυξήσουν τις θέσεις τους, αφού υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον από τους φοιτητές. Όσον αφορά τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια της Κύπρου, μετά και τα αποτελέσματα των εξετάσεων για εισαγωγή στα Δημόσια Πανεπιστήμια, θα ξεκινήσουν να γίνονται και οι εγγραφές».

Τα δίδακτρα των Ιδιωτικών Πανεπιστημίων στην Κύπρο, είναι λίγο πιο χαμηλά από αυτά της Βρετανίας, με τα περισσότερα προγράμματα σπουδών να στοιχίζουν περίπου 9.000 ευρώ και τον πιο ακριβό κλάδο σπουδών, να είναι για άλλη μια φορά η ιατρική.

Όσον αφορά στο κόστος ζωής, σύμφωνα με υπολογισμούς και την αύξηση στα ενοίκια (σ.σ ιδιαίτερα στην Λεμεσό) είναι σχεδόν το ίδιο με την Βρετανία, με έναν φοιτητή να χρειάζεται και πάλι γύρω στις 12.000 τον χρόνο.

Την ίδια στιγμή, ο κ. Αμερικάνος σημειώνει ότι πρέπει να ληφθεί υπόψιν και το γεγονός ότι, τα περισσότερα συμβόλαια για ενοικίαση διαμερισμάτων στην Κύπρο είναι 12μηνα και όχι 9μηνα όπως στο εξωτερικό. «Χρειάζεται οι γονείς να πληρώσουν επιπλέον τρείς μήνες διαμονής. Στο κόστος ζωής συμπεριλαμβάνεται και το κόστος του οχήματος, το οποίο συνήθως σε χώρες του εξωτερικού δεν υπολογίζεται».  

Στην περίπτωση που ένας φοιτητής σπουδάζει στην πόλη όπου μεγάλωσε, έχει την ευχέρεια να μείνει στο ίδιο σπίτι με τους γονείς του και να μειώσει τα έξοδα. Ωστόσο, ο κ. Αμερικάνος σημειώνει ότι, «πολλοί δεν υπολογίζουν ότι, ακόμα και αν μένουν με τους γονείς τους, συνεχίζουν να στοιχίζουν στην οικογένεια. Αν θέλουμε να είμαστε σωστοί, πρέπει να γίνει αναλυτικά υπολογισμός του κόστους του παιδιού. Εξάλλου είναι κρίμα για όσους δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να μείνουν μόνοι, αφού χάνουν την ευκαιρία να ζήσουν την φοιτητική ζωή όπως την θέλουν, να ανεξαρτητοποιηθούν και να αποκτήσουν social skills».

Αύξησης του κόστους και στην Ελλάδα

Διαχρονικά η Ελλάδα ήταν η χώρα που οι περισσότεροι Κύπριοι, επέλεγαν για τις σπουδές τους, με την Αθήνα και την Θεσσαλονίκη κάθε χρόνο να πλημμυρίζουν από φοιτητές.

Φέτος, όπως εξηγεί ο κ. Αμερικάνος, οι Κύπριοι μπορούν να διεκδικήσουν θέση σε Πανεπιστήμια, επιλέγοντας μόνο από ένα επιστημονικό πεδίο. «Αυτό σημαίνει ότι γίνονται αιτήσεις σε πιο λίγα προγράμματα από ότι σε προηγούμενες χρονιές και αυτό θα επηρεάσει και τις εγγραφές, αλλά και τις επιλογές των φοιτητών».

Τα δίδακτρα στην Ελλάδα για τους Κύπριους είναι δωρεάν, ωστόσο, παρατηρείται αύξηση στο κόστος ζωής ιδιαίτερα στις μεγάλες πόλης όπως την Θεσσαλονίκη και την Αθήνα. Την ίδια στιγμή, οι πιο μικρές πόλεις συνεχίζουν να έχουν το χαμηλότερο κόστος ζωής από όσες χώρες προαναφέρθηκαν.

Άλλες χώρες που επιλέγουν οι Κύπριοι

Γενικότερα, φαίνεται ότι πλέον οι φοιτητές επιλέγουν αρκετές Ευρωπαϊκές πόλεις για τις σπουδές τους που προσφέρουν προγράμματα στα αγγλικά όπως η Ιταλία, η Τσεχία, η Λιθουανία και η Βουλγαρία. Μάλιστα, αρκετές σκανδιναβικές χώρες έχουν και δωρεάν προγράμματα σπουδών αλλά αυξημένο κόστος ζωής.

Τα δίδακτρα σε άλλες χώρες, μπορεί να κυμαίνονται από δωρεάν μέχρι και 12.000, ανάλογα αν είναι ιδιωτικό ή δημόσιο το Πανεπιστήμιο. Στην Ιταλία για παράδειγμα, ο μέσος όρος κυμαίνεται μεταξύ 850 – 2000 ευρώ ετησίως, τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια στην Ιταλία στοιχίζουν περισσότερο.

Ο κ. Αμερικάνος τονίζει ότι, πριν την απόφαση θα πρέπει «να γίνεται ένα σωστό οικονομικό πλάνο και μια ανάλυση για να φανεί τι στοιχίζει η κάθε χώρα για την οικογένεια». Όσον αφορά την κατάταξη των Πανεπιστημίων, ξεκαθαρίζει ότι μπορεί να είναι σημαντική, αλλά «οι φοιτητές δεν πρέπει να τις κοιτάνε ως ευαγγέλιο, αφού πολλές φορές εξαρτάται και από τον μαθητή και το πόσο θα εκμεταλλευτεί τα όσα προσφέρει το Πανεπιστήμιό του».